Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Reports of meetings on Māori church matters, 1873, 1895, 1897, 1898, 1899, 1900, 1902, 1909.

Te Whai Korero a Te Tumuaki

Te Whai Korero a Te Tumuaki.

E hoa ma, e nga Minita, e nga Mangai o te iwi, Tena koutou!

Na te raruraru te tae mai ai to tatou Pihopa ki ta tatou Hui na reira au i tu ai hei Upoko. Kei te ora katoa nga minita me nga Mangai Reimana c to tatou takiwa a he mea tika kia puta he kupu whakapai ki to tatou Kai-tiaki.

E ahua hurihuri ana te whakaaro ki o tatou Hui me kore ranei e neke ake nga tikanga ki te whakatatahitia te taima e mine ai ki te rua tau. E maaro tonu ana te haere o te Hahi Maori a e takitahi ana nga mea hou e puta mai ana e rapu tikanga ai tatou. Na reira au i mea ai me waiho kia pahure te rua tau kanoho ai te Hui takiwa, a kia wha tau ka mine ai nga Hui Topu. Ma tatou tahi tena mea e titiro.

I uru a Riapo Poihipi ki te Hinota Pakeha o tenei Pihopatanga a nui rawa aiu te manawa reka o nga mema ina tu ia ki te korero. Me whakatakoto e tatou he tikanga e whai parirau ai ia he kawe i a ia ki aua Hinota. Ko te tuarua o nga mema maori, ko te takiwa ki runga, ara, ko Apirana Ngata, kihai i tae, i warea ki te whakahaere i nga tikanga o te Kareti i Te Aute hei hapai i te iwi Maori. I taua Hinota i puta te kupu a nga mema Maori kia rapua he hoa Pakeha moku hei tirotiro ki nga maori o te Hahi o tenei takiwa. Whakaaetia ana e te Hinota: a koia tenei ko Rev. Heketa Hokena i noho nei i waenganui i a tatou. Powhiritia to tatou hoa e koutou. No Oketopa 18, 1899 i whaoapirititia ai nga rikona Maori tokotoru, ara, a Revs. Tiopira Paerata ratou ko Timoti Kiriwi, ko Hare M. Ruarangi. Tokotoru nga tangata o tenei Pihopatanga kei te Kareti minita i Turanga. Engari e penei ana te rapurapu o te ngakau: ki te whakaminitatia aua tangata,— Kei hea he oranga mo ratou? Ko a Hanuere 1, 1903 whakamutua ai e te Ropu tono Mihinare o Ingarangi ta ratou awhina i te Hahi o Niu Tireni. He mahara na ratou, ka 85 nga tau i whangai ai ratou i te Hahi Maori, a ki ta ratou whakaaro ka taea ano e nga Maori te whangai i o ratou minita ake, a me tahuri ratou ki era atu iwi o te ao, e noho mai nei i roto i te pouritanga. Na, ata whakarongo mai! Heoi ano te oranga mo nga minita ka toe a 1903, ko nga hua o nga tahua whangai minita i kohia e o koutou page 5matua, me nga hua o nga whenua i hokoa e te Komiti i mua. Na e mimiti haere nei te puna mea hua te ingoa o te tahua minita ko Waimimiti i te mea e kore nei koutou e hoatu he wai. Na ki te kore e rapua he tikanga hei whakaneke ake i te oranga mo nga minita, tera e noho te moni ki te £25 ki te £30 ranei. Kua hoha koutou ki taku mahi akiaki i te tau, i te tau, heoi e taea te aha? Kaua e titiro ki te taha pakeha, e warea ana hoki ratou ki te whangai i o ratou minita ake, ki te hanga wharekarakia me era atu mahi a te Hahi. Heoi me mutu nga korero mo tena mate o tatou.

Mo te kura kotiro maori i kua nei kia tu ki Akarana. Nui atu te ngakau kore o te iwi ki te whakaaro mo taua mea. Ahakoa hei mea e tupu ai te pai ki a koutou tamariki, e kore e tahuri ki te hapai ki te awhina me te mea mo nga pakeha nga painga o taua kura. Ka nui te he manawa ki tenei ahua o te Maori. Kotahi wharekarakia hou i whakapuaretia ki te Taita i a Pepuere tata nei.

Ko ena kupu kua korerotia atu na, naku ake: no ko enei ake he mea tango e au i nga whai-korero a te Pihopa o Waiapu, he hangai marire hoki no aua kupu ki a tatou.

E whakaaturia ana e ia te ngoikore o te Hahi Maori. Te take o taua mate kei roto, kei te ngakau o te tangata; he maha ano ia nga putanga ki waho. Koia nei etahi mea i kitea ai taua ngoikore. Tetahi e kitea ana ki te tu o nga Wharekarakia. He whare kahore nei e hangaa nga pakaru, kahore e peitatia a waiho ana hei kohanga manu i kapi ai a roto i te otaota, kahore e purumatia e horoia a roto; he whare taiepa kore, taiepa pakaru ranei; he tohu tena no te mate o te ngakau, no te whakapono ngutu-kau, no te whakaparahako ki te Atua, i huaina nei te whare hei whare mo te inoi ki a ia. Tetahi, ko te mahue noa iho o nga tamariki, te whakaakona ki nga mea e ora ai te wairua. Tetahi ko te ahua o te tangata ki te karakia ki roto ki te wharekarakia. Kia mutu rawa te tangi o te pere, kia timata te karakia, katahi ano te tangata ka tomo ki roto; kahore e kakama te tu ki runga i nga waahi e tika ai te tu; kahore e tuturi ki te inoi; he tohu enei no te ngakau kore, no te karakia whakauaua. Tetahi he wareware no te tangata ki tona iriiringa ki roto ki a Te Karaiti hei wahi mo tona tinana, e mahue ai i a ia te hara, e pumau ia hei "hoia pono, hei pononga ma te Karaiti;" he wareware ki te inoi ki te Atua i nga mea hei oranga mo te wairua, mo te tinana; he whakaparahako ki te Whakaunga; he ngaro tonu i te Hapa a te Ariki i whakaritea nei e te Karaiti hei mea "e whai kaha ai, e whai manawa ai o tatou wairua;" he mahue te korero, te hurihuri i nga Karaipiture, e matau ai ki ta te Atua e pai ai hei mahi ma te tangata. He tohu katoa enei no te ngakau-kore, no te mate.

Na, ma te tangata ano e titiro tona ake ahua, ka anga ai ki te inoi i te kaha e taea ai te whakakore i nga mea i roto i a ia e rere ke ana, kia ata oti ai i a ia nga mahi kua rite mai nei i te Ariki hei mahi mana.

Ma te Wairua Tapu tatou e tohutohu i a tatou mahi katoa kia kitea ai nga tikanga e whai kororia ai te Atua, e neke ai te pai o te Hahi Maori.