Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Petition of 300 Maoris of Hawke’s Bay, Wairoa, Turanga, and Taupo : presented August 14th, 1873, and ordered to be printed

Ki te Runanga nui o Niu Tireni e noho nei kei te Paremata

[ko te tohutoro i roto i te reo Māori]

page break

Ki te Runanga nui o Niu Tireni e noho nei kei te Paremata.

Ko tenei Pitihana no nga tangata Maori e mau nei o matou ingoa i raro iho—e noho ana i te takiwa o Haaka Pei i Te Wairoa, Turanga, I Taupo, e whakaatu ana,—

1.

I tenei nohoanga a te Paremata kua pahure tata nei i tapaea te pitihana a Renata Kawepo me era atu tangata o Haaka Pei a iae ana ki te 553 o nga tangata, ko nga kupu o taua Pitihana koia enei:—

Ki te Runanga nui o Niu Tireni kei te Paremata e huihui ana. He Pitihana na nga tangata Maori i tuhia ki raro nei o te takiwa o Haaka Pei ko a matou kai tuku Pitihana e whai whenua ana e noho ana hoki ki te whenua ki te takiwa o Haaka Pei i mua atu i te taenga mai o te Kooti whakawa whenua Maori kaore matou e mahara ki te kino kaore hoki o matou ture mo te whenua i whakarerea e matou nga tikanga o to matou tupuna i te taenga mai o nga whakawa whenua Maori mahara noa ka puta mai te oranga me te tika.

2.A i runga i te inoi a taua pitihana ka whakaturia tetahi Komihana e te Paremata hei ata whakataki i nga he, e toru nga marama i noho ai aua Komihana i Pepuere, i Maehe, i Aperira, a whakawakia ana nga raruraru whenua o etahi o nga tangata Maori.
3.A i roto i te taima i whakaritea ma nga Komihana kihai i oti te whakawa i nga he katoa koia hoki i mutu pu ai to ratou mahi a i mahue te nuinga o nga raruraru kihai i whakawakia, e whakawhetai ana matou ki te Paremata mo ta ratou whakaaro ki te whakatu i te Komihana; notemea ahakoa i mahue i etahi o nga mahi tenei ake he tini nga mea ka whakaaturina e matou ki te Paremata kia tino mohio ai ratou e hara i te mahi pokanoa te mahi whakahe a nga tangata Maori.
4.A ka kitea nga mahi a nga pakeha o tenei takiwa e te Paremata nga mahi reti mokete me te hoko i te whenua o nga tangata Maori. Ka kitea nga huarahi he a nga roia a nga kaiwhakamaori a ka mohiotia nga ritenga he, me nga ritenga tahae i riro ai nga whenua i te muru.
5.A ka kitea e te Paremata te peheatanga i riro ai te whenua hei [unclear: utu] waipiro, nama hoki ki nga Pakeha hoko toa ki nga Pakeha paparakauhe—ka kitea nga mahi a nga kaiwhakamaori na ratou anake hoki i whakamarama i nga tini pukapuka kia matou nga Maori a riro ana aua kaiwhakamaori i te moni te kukume ki te taha Pakeha anake tu ai.
6.A ka kitea te he i nga takiwa e tuhituhi ana o matou ingoa ki nga pukapuka a nga roia a nga kaiwhakamaori i to matou nohoanga tonutanga i te kore hoa mo matou hei arahi i a matou hei hoa whakamarama kia matou te ritenga me te tikanga o nga pukapuka i tonoa mai nei kia matou kia tuhia o matou ingoa. A ko nga mahi kino enei me nga korero teka a nga pakeha i uru nei ki te hoko whenua koiano nga tangata Maori i taea te whakapatari ki te tuhituhi i o ratou ingoa ki nga pukapuka mokete, ki nga pukapuka hoko whenua, kihai hoki i tino mohio i te ritenga me tana tukunga iho he tenei nei ano o matou taenga ki nga tino Pakeha a te Kawanatanga. Ko te mea kahore ratou i whakapuaki i tetahi kupu whakatika i a matou hore rawa matou i awhina e ratou i uru hoki ratou ki taua mahi na ratou ano i whakatakoto i nga ritenga whakawai a nga Pakeha.
7.He tini noa atu i enei nga mahi e toe ana kia whakawakia, a whakaae ana nga tangata Maori taihoa enei he ka whakawakia hua noa tenei ake te mahi a te Paremata, a i mea matou ka whakaturia ano tetahi atu Komihana hei whakaoti i tenei mahi, a kia whai mana ano aua Komihana ma ratou ake ano e whakawa tuturu i nga he katoa e kawea ana ki to ratou aroaro kia oti i a ratou enei mahi, a kia kaua rawa enei mahi e waiho hei take whakararuraru hei whakatupu riri ranei i te motu nei.

Koia matou nga kai inoi nei e tono atu nei: Kia whakaturia ano tetahi atu Komihana hei whakarite i ana mahi. kia whai mana hoki taua Komihana mana ake te kupu tuturu o te whakawa o ia mahi a aua e whakaroa engari me puta tonu mai te kupu tuturu a te Komihana.