Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

[Proceedings of some conferences held by Te Aute College Students' Association, 1897-1901, 1906]

[hua]

Ko te hui tuawha o Te Kotahitanga o nga Tamariki o Te Kareti o Te Aute i tu ki Papawai, Wairarapa, i runga i te powhiri a Tamahau Mahupuku me nga rangatira o Wairarapa. No te koanga o te tau 1899 i tae mai ai te powhiri ki te Komiti Tumuaki i Te Aute a whakaaetia ana te hiahia o Tamahau me ona hoa rangatira kia tae atu te taonga a a ratou tamariki ki o ratou aroaro kia tirohia mai te ahua. Ko te ra na Te Komiti i whakatau ko te Turei te 12 o nga ra o Tihema 1899 hei whakapuaretanga mo te hui. Ehara i te ra tika, ehara i te marama tika, e rite ai te hiahia o Wairarapa kia puta ona manaaki mo te taonga ka hangai ki te aroaro, he wa raruraru, kua rupeke atu nga taitamariki ki nga mahi hipi ki nga mahi pakeha. Otira Kaore i taea te tirotiro he ra ke. Na reira hoki kaore i kiki te marae o Aotearoa whare, e puru ra i era atu hui. Hei aha koa e koro Tamahau, i te mea i reira katoa koutou ko nga kaumatua o Wairarapa, nga tangata pupuri kupu, nga tangata whakahaere o te iwi; i te mea i reira te kawanatanga te whainga atu a nga tini wawata o te motu; i te mea i reira katoa o tamariki, nga tangata hapai i nga tikanga hou, e mea nei ki te whakatinana i etahi o nga wawata maha o te "Ngakau Pouri" e tangi mai ra i runga i "Te Puke-ki-Hikurangi." Ahakoa i torutoru, ko nga korero i maha, ko nga take i nunui, a ko te motu katoa nei hei hui whakarongo ki nga pukapuka e whaikorero ana i tena marae, i tena marae, Heoi tena. Emea ake ana ki te whakatepe tonu i nga korero hei whiriwhiri ma nga iwi mehemea ia e manakohia.

Kitea rawatia ake tu ana te to-korua ra i Kereitaone, he Rahoroi te ra, no te pakeha nga waka. Kotahi i ahu mai i Hokitika i Whakatu, i nga waahi o te Waiponnamu he koiwi tipiwhenua, e rere ana mai kia wawe te tau ki raro. Ko tetahi i ahu atu i Tawhiti-a-Pawa i Teuranga o te Ra, takahi atu i nga mania o Heretaunga ki Ruamahanga, he taihaere i hoki mai i te Kopiko-piko i te whakarewarewa i nga puehu o nga marae o te motu. Ko Te Reweti Kohere tera, ko apirana Ngata tenei, e kiia ana e to raua iwi e Ngati Porou he tangata kurapa, ko muaupoko raua o te hui i whawhai ki Papawai hei whakahirihiri i nga tangata taka i te marae. Tera kua taka te page 8henga ma te hui, kihei hoki a Te Wairata raua ko Raukura i tau ki raro a whakaeke noa te manuhiri.

No te ahiahi o te Turei te 12 o Tihema ka emi tera. Ko Taranaki tera ia Pereri Peneti; ko Whanganui tera ia Te Wiremu Paku; ko Heretaunga tera, ia Peni Te Uamairangi raua ko te tamaiti ko Paraire Tomoana; ko Turanga tera ia Nopera Rangiuia; ko te kotahitanga tera o Te Aute, ara ko te motu ko nga motu. Haeremai nga kaumatua ko Te Wiremu Mita Hamiora, ko Te Tatana, i raro ko a raua tamariki o ia wahi o ia wahi, tokorua me wehe kua haere hoki o raua ingoa i runga i te motu, ko Pita Paka raua ko Tutere Wirepa, nga maia ki te whai i te matauranga o te takuta pakeha. Ka tau tena manuhiri ki raro, ka mihimihi ratou kia ratou i te mea kua roa te wehewehenga a katahi ano ka kite kite, ka whakaete mai he tetekura ke, toko-toru he taniwha no te ngutuawa o Ruamahanga, ko Te Waaka Minita mo nga kura, ko Timi Kara minita mo Te Taha Maori, ko Te Popa Kaitirotiro o nga kura maori.

He po te whakaekenga o nga iwi nei kaore he mihi a te tangata whenua i puritia nga mihi mo te marae i te ata. I muri i te tupuhi ka takoto he aio. tera nga hau nana te iwi nei i pupuhi mai ki te marae o Tamahau te awhiowhio atu ra ki nga topito e wha o te ao, ko ra ma kei te whare e koromeke ana ka au te moe ka takoto hoki he rahopé. I muri i te aio tera ano e puta mai he tupuhi. No muri ake i pahuka ai nga waha, i tutu ai te puehu i nga nonoketanga i te marae o te korero. Taria ake ena.