.jpg)
page 1
Whakawhaititanga.
| Ingoa. | |
| 1. | Ingoa Poto. |
| 2. | Ka ahei te whakaae i te whakawa tuarua mo tetahi wahi anake o etahi whakawakanga. |
| 3. | Ka whai mana katoa nga mahi a te Karauna mo runga i nga whenua Maori. |
| 4. | Te hanga pukapuka a nga hawhekaihe korero pakeha. |
| 5. | Te mana o nga ota e tuhia ana e te Kai-whakawa kua mutu tana mahi. |
| 6. | Ka ahei te Tumuaki Kai-whakawa ki te tuhi pukapuka ki te taha ki nga Kai-whakawa kua mutu. |
Etahi Atu Tikanga.
| 7. | Tikanga mo nga whenua i te takiwa o Mohaka o Waikari. I runga i te tono a te Minita mo te taha Maori ka ahei te Kooti Whenua Maori ki te whakawa i nga take ki te taku anohoki i nga tiwhikete. |
| 8. | Ka ahei te Kawana ki te tuku Karauna karaati ki nga tangata kua tuhia ki roto ki nga tiwhikete. |
| 9. | Ka whakataua ki a te Kuini te Tuumu o Waikari mo etahi mea. |
He Ture hei whakarite i etahi mea i mahue ki waho o nga Tore e pa ana ki nga Whenua Maori.
Na Ka Meingatia Hei Ture e te Runanga Nui o Niu Tireni e noho huihui ana i roto i te Paremete i runga hoki i te mana o taua Runanga nga Whakaritenga ka whakaaturia i raro iho nei:—
| 1. | Te Ingoa Poto o tenei Ture ka Mia ko "Te Ture Whakatika-tika i nga Ture Whenua Maori, 1881." |
| 2. | Ka ahei te Tumuaki o nga Kai-whakarite Whakawa, i runga i te whakahaere i tana mahi mo te whakarongo i nga tono, kia tuaruatia te whakawa mo tetahi wahi o te tono, mo tetahi wahi ranei o te take ki tetahi wahi o te whenua. |
| 3. | I nga whakawa i roto i te Kooti whenua Maori mehemea e uru ana te Karauna, ka ahei te tuku mai i nga pukapuka tiiti, pukapuka ke atu ranei ki roto ki te Kooti hei whakatika i te mea e page 2 whakawakia ana, ka whai mana ki reira, ahakoa e tu ana "Te Ture Whenua Maori, 1873," me etahi atu ture ranei e whai mana ana i taua wa. |
| 4. | Mo runga i te hanga pukapuka tuku whenua, menemea ka tuhia e te hawhekaihe tona oati ki tua o te pukapuka pera ki te aroaro o tetahi Ateha Pakeha i whakaturia hei pera i roto i te koroni i waho ranei, ka ki e mohio rawa ana ia ki te reo Pakeha me nga tikanga katoa a te Pakeha, hei reira ka meingatia ia he tangata ia no te iwi Pakeha. |
| 5. |
A notemea ko Hone Rokena, he Kai-Whakarite whakawa ia no tenei Kooti i muri tata nei, a kua tuhi ia i etahi pukapuka i runga i tona tunga Kai-whakawa me te whakaaro ano kei te whai mana tonu te pukapuka whakatu i a ia: Na ka meingatia i runga i te ture ko te ingoa a Te Rokena i tuhia nei e ia, tae ake ki te ra e mana ai tenei Ture, i runga i tona tunga hei Kai-Whakarite whakawa o te Kooti Whenua Maori, ka pera ano te whai mana me te mea i tuhia e tetahi Kai-Whakarite whakawa i whakaturia hei pera. |
| 6. | Ka tika i runga i te ture kia tuhia e te Tumuaki o nga Kai-Whakarite Whakawa tona ingoa ki nga pukapuka aha ranei e meatia ana kia tuhia e tetahi Kai-Whakarite Whakawa kua mate kua mutu ranei tona tu hei pera, a ka pera ano te whai mana o taua tuhi me te mea i tuhia e tera kua kore nei; erangi me tuhi ia i enei kupu ki raro iho i tona ingoa "ki te taha ki a [A.B.], Kai-Whakarite Whakawa, kua mate, kua kore ranei tona tu hei pera." |
Etahi Atu Tikanga.
| 7. |
A notemea i runga i tetahi Ota i roto i te Kaunihera i tuhia i te te kau ma rua o nga ra o Hanuere, kotahi mano e waru rau e ono te kau ma-whitu, i hanga i runga i nga tikanga o "Te Ture Whaka-nohonoho Kainga o Niu Tireni, 1863," me nga Ture whakatikatika i taua ture, i panuitia tetahi takiwa e karangatia ana ko te Takiwa o Mohaka o Waikari kia tau ki roto ki nga tikanga o "Te Ture Whakanohonoho Kainga o Niu Tireni, 1863": A notemea i tuhia tetahi pukapuka whakaae ki te taha ki te Kawanatanga o te koroni i tetahi taha, me nga tangata Kuini o te iwi Maori e pa ana ki taua whenua i roto i taua takiwa i tetahi taha, mo te whakariterite i nga take o aua tangata ki te whenua i roto i taua takiwa, a ko taua pukapuka whakaae kei te Tari o te Hekeretari mo nga whenua. o te Karauna e takoto ana: A notemea, i runga i "Te Ture Takiwa o Mohaka o Waikari, 1870," i whakataua e whai mana ana taua pukapuka whakaae timata mai i te te kau ma-toru o nga ra o Hune, kotahi mano e waru rau e whitu tekau, a ka mau tonu te mana ki runga ki te Kawanatanga o Niu Tireni me nga tangata katoa kua oti nei a ratou ingoa te whaka. hua ki roto ki taua pukapuka whakaae me te Apititanga e mau ana ki reira: A notemea, i runga i taua Ture, kua rite i te Kawana te whakatau i nga piihi whenua e whakahuatia ana ki roto ki taua pukapuka whakaae me te Apititanga e mau ana ki reira, kua kimihia ano hoki nga rohe i runga i te ruri, kua tuhia ki te mapi e takoto ana i roto i te tari o te Tumuaki Kai-Ruri ki Nepia: A notemea i whakaritea ano tetahi page 3 A notemea kua whakakorea taua "Ture Takiwa o Mohaka o Waikari, 1870:" A notemea he mea tika kia hanga he tikanga hei whakamana i te Kawana ki te tuku karaati ki nga tangata e tika ana i runga i taua pukapuka whakaae ki nga toenga o aua whenua: Na ka meingatia ano i runga i te ture: I runga i te tono a te Minita mo te taha Maori, ka ahei te Kooti Whenua Maori, i runga ano i tana whakaheare, ki te uiui ki te whakarite i nga tangata e tika ana, a ka tuku i nga tiwhikete kia rite ki nga mea e whakataua ana, ka tuhi hoki ki reira nga ra e tau ai aua whenua. |
||||||
| 8. | I te taenga atu o aua pukapuka hei reira ka ahei te Kawana ki te tuku i nga Karauna karaati mo nga piihi whenua i whakahuatia ki roto ki aua tiwhikete ki nga tangata e mau nei o ratou ingoa ki aua tiwhikete, ki o ratou uri me a ratou kai-whakakaere, hei tenata kamana, ka whakarite hoki i te ra e tau ai taua whenua kia rite ki te mea i tuhia ki roto ki nga tiwhikete, me whakahaere i raro i enei tikanga here aha ranei, ara:—
|
||||||
| 9. | Ko te tuumu e mohiotia ana ko Waikari, ko te nui o taua wahi e tae ana ki te kotahi te kau eka, nui ake iti iho ranei, ko te rohe ki uta ko tetahi raina i whakaritea i runga i te mana o taua "Ture Takiwa o Waikari o Mohaka, 1870,' ko taua whenua ka tau tonu ki a te Kuini, erangi ka puritia hei rahui taunga mo nga tangata katoa a te Kuini, hei wahi mahinga ika hoki mo nga tangata e whai take ana i taua wa ki tetahi wahi o aua whenua ka karaatitia i runga i era tikanga. |
