No Rarotonga E puka tuatua taito teia a tataia nei.

E Tapatapa Teia No Reia ^{Glorification, celebration of prowess and ancestry}

E taku ariki e! ka tupu te io ia Onuku ma Orangi. Ko te ki ko te ma, ko te Mamakie, ko te Mokoroa iata. E pa! ka eke ia vaine ia tangata, ka ti ko tangata ka to ka noo i te vaine ia Moana a runga, e pa ka eke ia vaine ia tangata ia Moana a raro. E pa ka eke ia vaine ia tangata, ka to ko tangata ka to ka noo i te vaine ia Moana A uta. e pa ka eke ia vaine ia tangata ka to ko tangata ka to ka noo i te vaine ia Moana Atai. ieieke ^{tuatua ukaoti} ae au e, ka tiki ka ranga te ua o Reia, ieieke ae e au e, ka tiki ka ranga te ua o Reia. E pa ka eke ia vaine ia tangata ka to ko tangata, ka to ka noo ia te Tuitui a Kuiono, ka tupu ka ka roa. ka rito ka kao, ka metua ka pakari ka tutukia ka tupakia ko tuia ka turama. ieieke ae aue ka tiki ka ranga te ua o Reia _{uki e te umu ka tutaki}

E pa ka eke ia vaine ia tangata ka to ka to ko tangata, ka to ka noo i te vaine ia Ina mangamanga iatua anau tana ko Kui, ko Kui e ariki, ko Kui tonu, ko Aniruru, ko Anieketia ko tumaroa, ko tumapoto, ko Pareatu ko Pere mai, ko tumakai au ko Matamataeva, ko Taritari ko Matatini. E mata, e matatini te etu matatini, te marama taki vai te etutakivai, marama takiri pao otea, rimarima i kakano.

E pa ka eke ia vaine ia tangata ka to ko tangata ka to ka noo i te vaine ia Nganateiravaru, Anau tana ko Reia uta ko Reia tai ko Reia matatini, e te are tuamarie e tono te Uruapu nona te maro. e tena a te Uruaae nona te maro, e maro ranga taua ki te taua ki te tamaki ieieke aa au e ka tiki ka tiki ka ranga te ua o Reia.

Ko te teina ra ka eke mei te rangi te pu ma te pau, e tuku ki Au maru, ei au e aku ariki,e pito ta nganga tukua kia Au maru. E marae ko Matakura tukua ki Au maru, e taua ko Paraki tukua kia Au maru, ko toka ko toka eaea tukua kia Au maru ko toka ko toka akaia tukua kia Au maru ko toka ko toka Aupena tukua kia Au maru ko nga korero i te ara nui tukua kia Au maru, te urunga ma te papa tu kua kia Au maru, te unga ma te potiki tukua kia Au maru. Ieieke ae aue e ka tiki ka ranga te ua o Reia. Ko te teina ra ka eke ki te tua o Avaiki, ka noo i te vaine ia Teio o Avaiki ko Reia ra ka tu ki runga, ka ume i te maro, ka noo i te vaine ia te oko o te ra tuanuku, kia ui mai a Rongo ma Tane, e Reia e, eaa tena rongo, ko te taua a Matatini. E oro ra koe ki tuaorangirea, ei reira koe e ioieai, ei ko⁴ reira koe toka pai, ei reira koe e naku ake ei. Ieie ke ae au e⁵, ka tiki ka ranga te ua o Reia. Pai e, te pai anga nuku te pai o anga rangi i ta paia ai te rangi i runga nei kia ngatata, ka ura mama, ka to te marino ki tai a Arani, e pai e te kura ki te ruea. Iara ki te taua i raro nei ko taku metua kia Ina, ko taku metua ia ko Reia e inga akenei, e vaka e ei te karanga mea taua e taku taeake. ka keu i ranga ka keu raro ka keu uta ka keu i tai, ka keu i te iti ka keu te ngaepu i te kake a Tangaroa ia paitoa rurutini.

No Aitutaku [Note added by Bob O'Brien as transcriber:] (Proverbs)

E tuatua mou ria e te vaa tangata. E tuatua na Banaba, ko Maina te motu.

E rua roa aku mate e Marama ko te ranga ua ake aua ta te turuma.

E tuatua rai na Marama,kia vave mai te Maanakai kia kainga ia te takurua.

Tera te aite anga no te tu ke ke o te au kai ravarai.

E tuatua na Marama. E akatae pa te angaanga ko tua rava ia e te Apuka. Tera te aitenga.

E vaka tupapaku, E ana ai e vaka tangata kua manako aia e ko tona tokorua i kapiki ei aia kia oki mai.

E tuatua na Marama e tupa te tautai. Ae taku tama e te Avaavaroa, kua akatiki koe iaku ke te ika. Tera te aite anga kua ngere aia i te ika, i taua ra ra.

E tuatua na Uringa ko taku akarongo ua nei ka ara ai taua.

No Aitutaki [Note added by Bob O'Brien as transcriber:] (Proverbs)

1 E tuatua na Pai. E tuara Urua ka miro ke, ko nga tama ia a Taitike i turia ai te rere ai i Auneke, i kae ei i te tuara urua, tera te aitenga mimiti urua ka riro ke no to raua toa i kai ei te vaa, no reira taua tuatua ra.

2 E tuatua na te Apu no roto i te tamaki kua akakere ia te tamaki, no reira i tuatua ai taua tangata ra. Ka oki au ki te iti nga? ko te aa ta Ruatapu. Tera te aitenga ei mata ika tetai ki mua I te Marae, e rekareka te vaerua kino.

3 E tuatua na Arenau. E maina ina ra ua. Tera te aitenga no te anu e te pakitikitia kare e tae ki roto i te tai, i te anu.

4 E tuatua na Terae. Ko te Rae nga manga e Veru. Tera te aitenga e pati kai a Terae kia Veru. kare aia i po, kua karapi aia i te kai.

5 E tuatua na Uma, te kapiki ra kia Vaipae. E Vaipae e ka akatu, no te mea kua peke te taua o Vaipae no reira taua I karanga ai e, Vaipae ka akatu, kua autu te taua i reira

Amu Aitutaki [Note added by Bob O'Brien as transcriber:] (Lament)

Te amu a te vaine a Maro.

1 E aru tanga ki te enuai to mate e te puretu vaine e aa ra i kavea ai kae ki te pu ara i vaerua iti i reira i topa ai e. kua ati takiri te rima ia katau na te puapua inano i kapiki mai kae kia aere e, i mate mate ei te etu, kua mata ta marama e.
2 Te pu ara kura i kake ei Maine uruk akara, te pu inano ra i topa ai, te [unclear: mangatava] i maaki ei na te poe konini o varo ra ki te one [unclear: aue] e.
3 E apinga mamae ra e Maine te tu tapa ra aau naringa i mataora i to taua maunga ai, ka peipei ia e te mapu koe ki Baratane e. Omai ei e mamao ki tai rangi tarue, taau rapunga ki te paii tai ra kia ora ake e, i aa ka ora mai te rave atu rai, ei rakeiiri. Ei io akamanea e.
4 Tavave ia te Ihou te aki ki te tua enua i ngaru auraka e roa atu ki te tua ia Me taoi ia mai ana ki te apinga ngarangara kiaku ma te tuku moe kore i te pa. Mei ana ra: kavea mai ana kia aruru te.
5 Akarava te rangi i runga ia koe ra e Maine tipapa o mata ki Avaiki i te papa tangata no roto mai i te arekura ma te are rei, ko koe te tu toru i nga Nu roa ra i ngaro nei. Mamae roto, mamae vao, e maine ma matau ravarai ma nga kopu tangata i to matenga e.
6 E Masili tu ke ua e maine, ko te puka ia kae, to koroanga tane kare i roa no te kave ua paa koe i te Iku a Ngata i Tuarangi i rapu kae ki reira e, e kua riro te kiri manea ia Meto, Iu vave ua ai, i oro aka rere ki ei ki ta aroaro ke e, akaruke io nei i te mea Reni kai u ei akana aroa e.
7 I te tuatau i mua ana. E maru enua te vai nei no roto mai i te uanga i katiri ia ai te ao. mei te maani mai anga i te enua nei, te punanga i matau ana, e ipukarea mei po mai e akamau korero. Te aki nei te pupu ngati Levi i te kimi i te puka ia Varo, me tae mai te vai deluvi me puke a Ioridana, kare kitea te aru enua, kake ua mai nei ki o matau kua ati takere nga tua tangata i te papau i te tua ia Ono e.
8 E tu ki runga e te ariki Tongiakikomua ki to vaa te aki nei au kia kikomuri ei kai ta apenga? e ko te ara ia ka mate ei a Tautu nui a Iro ki motu kae ko te ara ia Iakairiraukava tena Tuiorai ko te ara kikokore i te vao, e tu ra e oro ra, ko to ara ia i tae ei koe i te tiki ia enuakura i te toa e.
9 Naringa poa koe i aru atu i te tera ariki ra ia Pa, e tomo ana koe ki roto i te maru o tona au, Eaa te paru e poa ai, e kapiki atu koe kia Ina i te roeroe, Tukuna mai te taura ei ara atu noku, teia mai a Aboliona i te apu vave iaku kua riro teia mate e.
10 Toku manako e te ariki manu o te rangi ka ati ana te mate, ka vaio mai te toe ei tatau i to puka tapu ei akatupu i ta au ki te enua nei, kimi au i te puka a Iopu, i aki taoko mai, te aki atura aki itai o vaerua koia rai te tu o te mate i te tae anga mai, akaruru au e, kia ruru i tai ora no au, tu ua ai te kapu Meleki ki mua i to aro, kapiki nui mai to reo, ka oti ana e Miti eneti, auraka e maro, te rere nei toku vaerua, ka tomo ki te aire rangi, ka noo ki te ngai e Rimua ua ei Osana e.
11 Aue ia matangi i te noo tamau ki te ava ia Apia e tuku noku ki te tungane ka makuru mai aku roi mata ko te mea ai te parara i te rau kikau ra e vaa tangata e.
12 Aue o Obeda te tu manea i te rare aau, e pera ia ana te atiatipoto anga o Caria e piri taua are, te ati nei te nuku ki te tua i tokerau te riro nei te re tei ia David e uti mai ei tana reva e.
13 Tau rekareka te poe aku. me tu ki runga me tatau, e tu angela i mua ana e muri maira e Diabolo e, e rau te ta e rau te uru, kua ingainga te nuku o Iserael e tiki i te toa koia a Iopheta e.
14 Kare au i akono atu ko tena tua a ki taku tapere ariki. E tavini ua koe noku, e kuriri aroaro ki te pate enua i te Etene e ka noo ei au ki te enua nei, pangepange ioku ariki i tei aere ra te rongo e. Na Mititipi te nu pepa rongo nui atu ana ki Paratane e.
15 Eaa te vaa o te manaune i kope ei ki te vila o Tiaki tama e, e papa aia mei a Kepha e ui ariki mei po mai e mau i te au i te enua nei, ko koe ua aki tei oro mai no te Maunga e uti i te vai mapia nga kite ravarai no roto i te tapere ariki oku i Arutanga te vairanga ka kite ravarai no rato i te tapere ariki oku i Arutanga te taareka e.

No Aitutaki Ambition

E tuatua no tetai tangata koia a Tokai

Tera tona metua ko Turiputakarore.

Tera te tuatua. E rua puna tangata a Turiputakarore Kotokai te puna mua ma tona are Teina tokovaru, Tokorua tai puna tera to raua ingoa ko Taaki te tama mua ko Turipirake te teina ko te Rangipuanoa to raua metua vaine. kua noo ratau ki te enua ko Tutaeina, kua tupu te pekapeka ia ratau te ara e tuaine vai kainga ua no Tokai i taia ia e te Teraerue, ki tai aro motu, kua mamae te ngakau o Tokai kua vaio ki roto i te kopu e kia tae ki tetai tuatau, kua rauka mai te anana urua mei te pa kua tari ki mua i te Marae i Nukupure tua ai Tuakerai a Tokai ma te are teina kua noni, kua tupu i reira te pekapeka kua kukumi kua ta atu ta mai ki te potopoto nga urua tera te mea i pera ia aia kia mate ei pau i te tuaine, kua tu nga teina kua vavao, a Taaki raua ko Turipirake, kua riri a Tokai i reira kua akaruke ia Vaipae, kua oro ki Taakarere noo ei, aka tangata mai ei iaia, kua akatu ei i tona pou are tera te Vaitianga ko te kaotea, kua tupu i reira te akarere ko Tokai tetai pae ko to Toru tetai pae, kua kai raua i te takurua tetai pae e tetai pae i taua takurua ra. Toko varu rai teina o Tokai, varu rai tiputa kerere, e akapona ki runga iaia kua kotikoti kupenga a Tokai kua aere aia kua ta i te aronga tiaki enua o te Terai kua mate ko Matapura ma te Inga ma Taaki kua ora atura a Turipirake kua putaputa ua i te ko. kua oro mai ki Vaipae e akakite kia Terae e kua pau a Vaipae i te taia ia tokai kua tae a Tokai ki Arongo kua noo ki runga i te autanga ariki, e kia rongo a Tarae i taua tuatua ra. kua oro atura aia ki tai Papau noo mai ei kua noo aia kia noo aia ke reira kua aere maira ona taeake e tiki iaia, tera to raua ingoa ko Te ngaru o Rongotonga. E tuatua mai ei a Terae kia raua me taeake korua noku i reira, e ko Tokai ainei kare korua i toku taeake. E oki ei korua ki uta, i na te ara i Moiara to raua aerenga, e kia tae atura raua ki te riu i Poroiti, te aere mai a Tokai i reira kua aravei ratau ki te aratoa, ui atu, ui mai. E rupo te taoonga a Tokai, te aere maira aia ki Vaipae, kua tuatua ratau e kia oti kua anga aia kua aere, kia aere ra a Tokai, tei runga maira ia Tokai kua ta atura, kua mate atura a Tokai i reira. Kia mate atura a Tokai, ko te au anga ia i te enua tapu ki o Rongo a te Terai no te mea kua mate a Tokai, kua akatupu tere a Terae, kua tere ki te moana e mate atura ma te vaka tangata, ko te eke ia o te Terai. Kua pau ia tuatua ko te akaapenga ra.

No Aitutaki Te tuatua no te uke umu i te Terae.

Kua noo a Ruapu ki vaipae, kua peke a Vaipae, e tae akera ki te tuatau i uipa ai a Ruapu i te tangata kua akaputuputu maira ia Vaipae e tamaki i te ako ia Terae, kua akatupu a Ruapu raua ko Taakai i te Eke o te Terai, e tamaki i te enua kua tae atura ki te taua tamaki kua Arai a Ruapu ia Taakai auraka e tamaki kare a Taakai i akarongo mai

No Rarotonga (Chiefs of Avarua)

Te tuatua no tetai tangata ko Tui akana ma nga Teina e tere te ratau mei Avaiki mai e aere mai ratau e akamou kura ki nga Ariki Avarua, e [unclear: tapakau] ta ratau aere mai ei Kua ae mai ratou e raro i te ava ia Avarua, ei reira e kapiki mai ei.

Tera te kapiki, i raro i te Ava.

Papaia i Papaia te papa ia Atu, te papa roa, te papa i Avaiki, e tu ra Rarotonga eia runga, eia runga. Kare e tangata i kite i te aitenga. Ei reira e unga ia ai te tiki i te tamaine Tuiakana tera te ingoa i taua tamaine. Ko Taaturangi nana i akakite mai e te aitenga. Ei reira e kapiki mai ei te metua i tui Papaia. Papaia! Te papa ia Atu, te papa rua te papa ki Avaiki e tu ra Rarotonga eia runga e ia runga. Tera ta te tamaine i akakite mai. E itu eitu, ko te mea i kite ei te Metua. Eitu ariki Ariki Avarua, Eitu rai tapakau. Tera aua nga Ariki ra. Ko Tetauuoterangi. Tinomana ko Io, Tamaiva ko Tamatoa Vaeruarangi ko Teurukura. No reira nga tapakau e itu.

No Rarotonga (The young become old)

E tuatua na tetai tangata koia Mata. E tuatua nana ki tetai tangata toa koia a Teavaeteputa, te aere ra taua tangata ra,ki Arorangi, kua aravei ki te ara. Te akara ra taua tangata ra ko Mata, kia Teavaeteputa te karanga ra, e aere ra, ko Rauiri ua teia, kua aere a Mata. E tangata toa a Mata i tona ma [unclear: pu] anga, kia tangata metua ra, kua kore toru maroirai, no reira taua tuatua ra, ko Rauiri ua teia kua aere a Mata, no te mea tangata metua kua kore te tu toa kua apikipiki, tona manako auraka kia ora a Teavaeteputa, tera tona manako kia mate rai, tera te aitenga te punua a te Taae kare e mataku tapu mai, ko te akairo ia o te tangata toa. E tuatua teia no te tangata toa e te tangata apiki koia katoa i teia tuatau, ko Mata tetai pae, ko Rauiri tetai pae.

No Rarotonga - Keeping a Boy until Fat

E tuatua teia no te Tama a Tauru koia Tanetinoiti. E tama angai ki roto i te are te ra te ravenga e angai kia pori, kia matu ra; ei reira e tukuna ai ki vao. Kua angai aia i te tama, kua tuki te rongo ki te enua, tera te tangata puretu ko te tama a Tauru, ko Tanetinoiti, i reira i akakoro ei te au vaine a Nga ariki e aere ki taua tangata ra, no te mea kua riro mai te rongo, e tangata meitaki Te kimi ra nga vaine a nga ariki i te ravenga pikikaa tera taua ravenga ra. E varu iri ki te Apu. Ko te ara ia e tae ei ra tau ki taua tangata ra, tera ta ratau ravenga, e kanga, ka aere te unga ka varu i te iri, ka aere te au vaine a nga ariki ki te kanga, ko ta ratau peu ia. E tae akera ki te tuatau kitea ai taua Tamaiti ra. Kua akatupu ravenga taua tangata ra koia a Tauru, tera te ravenga kua iro te kupenga ei akakite anga i te tamaiti ki te atea, no reira iro ei i te patia kupenga, e kia ati te kupenga kua itiki kua kave atura i te tapu i te kupenga ki roto i te tai, kua rauka te ika, ko te tuku anga mai ia I te tamaiti i te are piri, ei reira te metua e rakei ei i te tamaiti e kia ati te rakei ko te unga anga ia i te tamaiti ei kave i te tapu ki Avarua, kia rongo ra nga ariki, kua tuku i te tamaki, e ta ia Tanetinoiti, ko ia aki te tama a Tauru e toru vairanga i te tamaki. Tera nga ngai ko Kauarikirangi ko Teioi ko Taurupau, ko nga ngai ia i akanoo ia ai te tamaki. kua aere maira taua tamaiti ra kua [unclear: kava] maira i te tapu ki Avarua kia oki ra, ei reira e taia, kua titiri te vai tamaki i Taurupau, kua ora atura taua tangata ra, kua tae atura ki te Ioi? kua titiri ia vai tamaki kua ara rai, kua tae atura ki Kauarikirangi, kua ara atura, ko te kake anga ia na te maunga, koia a Ruatonga kia kake atu ra ki te maunga, te eke maira tetai tangata mei te ura nae te kapiki ra te tangata i te arumaki te na te tangata taia ia kia mate kua rave iorai taua tangata ra i te uranae kua ko atura i taua tangata ra, e mate atu ra, e tangata toa, e toru vai tamaki kare rai i rau kau no te too

No Rarotonga - Who Will Go for Us? A Warrior

Te tuatua ia Iiva.

E tangata toa aia, e tangata maki ra, tera tona maki e kovi. Tera taua tuatua ra. E tamaki na Arorangi ka aere ka tamaki ia Ngati Tangiia. Kia aere ra a Arorangi ki te tamaki kua tuku a Tinomana i te pare ki te ara metua kua apai i te pare tatara i-au ki te ara, tera te ingoa i te pare ko Tutuvera. Te ingoa i te rakau ko Moetumu, kua tuku ia taua pare ra ki te ara ma nga pare kopumanu e rua, e nga maka e rua, ei tupae i taua pare ra, kua akaruke ia e te au toa o Ruaau. I reira i aere mai ei taua tangata ra ko Iiva, e akara i te pare kare i rave ia e Arorangi te pare. E tangata maki aia tera te maki e kovi. Ei reira a Iiva e rave ei i te pare e te pikipiki tikoru e te rakau koia a Moetuma, tera nga tangata te noa ra ko Tereinga tetai ko Manu tetai, ko Pouananga tetai ko Ita tetai. Ia te Tereinga tetai kopu manu ia Manu tetai kopu manu, ia Pouananga tetai maka ia Ita tetai maka ko te aere nga ia o te tamaki e Vaikana te kokoti ra i te tamaki, ko te akatere anga ia i te tamaki e Vaitapu, te ko ra, ei reira kua rave a Iiva i te rakau, kua tui aere ki te tangata ko te ati nga ia ngati Tangiia, Akatai rai e Tikioki, no reira te tutui a Kiore, ko Tikioki tetai pae, ko Maii tetai pae, ko te kotinga ia i aua nga tapere ra. Ko te akaangaroi anga ia o Iiva kua tapai te ingoa i taua ngai ra ko te rao o Iiva. Tera te aitenga ko te ngai i noo ei aia. Tera te ingoa i te pikipiki tikoru, Kotuororangi.

Rarotonga

Te tuatua teia no tetai ariki ia a Tekekenaariki. E ariki aia no Rakamanu ko nga tangata i taia ai taua ariki ra, ko Rotiki e Roteke, na raua i ta ko te ariki ia o te Manu. No Avaiki raua ka aere mai raua kio Tutonga e akara i nga Atua ia Tongaiti e Tangaroa kua takinga kino ia paa e Tutonga, kare aia i pa i te kai, no reira raua i aere mai ei e ataro kua ta raua i teia ariki nei kare ana e Ara, kua riri ia paa raua i Avaiki ko raua i ta e teia ariki nei ma te ara kore. 1 Samuela xx 32

No Rarotonga (Not Giving to the Gods)

E tuatua no tetai Kari ei i akatu ia taua Kituakuru. Kua uru oa ratau e tetai tautai na taua kariei ra, kua aere atura ratau e tautai ki muri i Parengaru. kua tautai aere ratau, e kia rauka te ika kua kake atura ratau ki uta i te one. Kua amuamu ratau i te ngaru kua taiku ratau i nga Atua ki roto i ta ratau tu amu "Tera te amu. Te rongo ia Tangiia ma Kaukura e, omai tai ngaru omai tai ngaru. Tei uta te aka utu, tei tai aka ara Tumata uaru tai Tumata uaru tai. Te ngaru nui mei uta e, te ngaru nui mei tai e, urua mai ki uta. Tei uta to Atua ko e tuke, ko e tuke. E kia ati te amu, kua aere maira ratau ki to ratau tapere ko Titama tei reira taua Kari ei Kotuakuru te ingoa kua kai ratau i te ika e kia ki te kopu kua varea ratau e te moe, kua aru maira te ngaru i muri ia ratau kua tetai pae i te mate kua ora tetai pae, ko te pae i amuamu, ko tei mate ia ko te pae kare i amuamu ko te pae ia i ora. Ko te ape ia o taua tuatua ra.

No Rarotonga [Note added by Bob O'Brien as transcriber:] E pee no tetai tangata ka Kave

E pee no tetai tangata ka Kave rarau e pee no te tangata ako ngata kare e akarongo i te ako a te Metua. Tera taua pee ra. Tena te na, te manu, e manu ako ngata te mea ko te tangata kua maia te vaa o te Metua i te akonga i te tama, kaore e akarongo. E Atua kua uru ko Mitikokoma, ko Karavarava ko Kiore tuku ata kai kete, ko aku tariki nei ra e.⁶

[Note added by Bob O'Brien as transcriber:] E puke amu Rarotonga

E puke amu Rarotonga teia i tata ia nei na [unclear: Faka] i akakite mai. Tera.

1 Io karanga e taku para kare koe i tangi kia Tauaariki tei riro na ki Amoa e, pa atu ei na taku karanga e riri toku te vai nei, nana [unclear: maeia] i akataka, koia teia kua teia tukituki mate kiaku te vaa tangata, mei te rau toa e tupu i te tapere o te tungane mei te matipi koi ra te vaa tangata e.
2 Tu ua mai a Temoo e kiriti ua i taku kakau, tu au ra ma taku reureu ki runga ia Pakari ka kake ki te ngai maro riroriro ua te kiri oku i te rima o te rima o te mana une e.

No Mauke

E pee teia no tetai vaine. E tamaine na tetai Mataiapo maata o Mauke. Kua akaki no ia ra e tona Metuaongoai, kua ireire uanga ia taua tamaine ra, kua aue ki te Metua, no reira te metua i tou ei i te pee. terra taua pee ra.

1 Te rongo nui tei Areora kia nga Parekura ra mei kake ke ai koe e.
= I ariki rue re kua ara aki koe i te aka tere keina i taku tamaine i kake ke? ai koe.
2 Ko te rongo nui e, tei Areora ko te rongo nui tei Areora, i taku tamaine, ko te kupu mai aki a to Metuaongo ai oki kia koe na, kia tu kori kia tu eva kia tua irinaki mei kakeke ai koe e.
= I ariki rue re kua ara oki koe i te akatere keina i taku tamaine i kake ke ai koe e..
3 E ui e ui kokae ina tei te tumu o te ara i pau ei oki ra oti ia, puta ai koe ra ki te tui taae ko te anau tau oki a Tumetua no raro e, no tatau katoa ra, mei kake ke ai koe e.
= I ariki rue re kua ara aki koe i te akatere keina i taku tamaine i kake ke ai koe e.
4 E au e au ariki ai, Tangiia, ki te Auturoa, i tere mai mei Tahiti, tere atu ki Auau, tau aki ki Avarua e te noo nei ko taku tupuna ko Karika i turu ai Tangiia nui to tatau ariki ra mei kake ke ai koe e.
= I ariki rue re kua ara oki koe i teakatere keina i taku tamaine i kake ke ai koe e.
5 Ko Mauke oki e, te [unclear: enua] nei ko Mauke aki te enua nei ko Temaru oki te ariki ia Akatoka i anau ei Moenau nei, puta mai ei ko Tamaiva ariki i rairia a Mauke nei ki te rauti, ko taku tui ariki ra mei kake ke ai koe e.
= I ariki rue re kua ara aki koe i te akatere keina i taku tamaine i kake ke ai koe e.
6 I kake, i kake koe ki ea, ki te Rara roa kia Tangiia nui anau ei te Teariki ta ra are ko Uruia ko Uatuku ariki ko Nga Atua nunui e, i noo ei Tinokura to tatau ariki ra mei kake ke ai koe e.
= I ariki rue re kua ara oki koe i te akatere keina i taku tamaine i kake ke ai koe e.
7 Kaore, kaore koe i ngere. I noo, i noo a Tinokura i noo i te vaine ko Temata o ra ngi maono, anau ei Vaerua, i muri o Raurongo e, i noo ei oki Tukau ra i tona vaine ia nga Parekura ra mei kake ke ai koe e.
= I ariki rue re kua ara oki koe i te akatere keina i taku tamaine i kakeke ai koe e.
8 E oo tatau ki Toroume, tatau katoa ai kua aere ki Makatea e, tatau katoa ai i karanga ai Tangiia nui te ariki ma urangi. E tae au ki runga ki te muu nga e, eiaa aia akaaka io e toku ariki ra mei kake ke ai koe e.
= I ariki rue re kua ara oki koe i te akatere keina i taku tamaine i kake ke ai koe e.
9 Ao rango a i Mariko e vaka ko Tupa e neke au ia i Avaiki, ko te Tapotu o te rangi nei, tere atu ki runga o Araura, va ia a Pariki, tau ake ki runga o Atiu, tanu mia io ko taau kai, na Maire ko te kai mua i Atiu na ka kai ei te kau ariki o Atea ra mei kake ke ai koe e.
= I ariki rue re kua ara aki koe i te akatere keina i taku tamaine i kake ke ai koe e.

Tera te ua i taua pee ra. Ko te oro anga teia ki o te Metua kua akuma i te amuamu a te Metua anga ai, iaia, kua aere ki te Metua no te iriiri uanga a te Metua angoai iaia.

No Mauke

Tera te ua i taua pee ra.

1 I aere ake Maine ra ki te ara roa i tai e, ei oa no Maine ki uta e.
2 I aere, i aere ra koe na tai o te akau, tei Utu tu tai, te tuoro i uta a tona tungane, ko te Matakarerekura, ka ano koe ki ea e taku tuaine i te Inapoiri e, oro mai ake e te tuaine ka moemoe ake taua e. Tei Taataaariki ei oa no Maine ki uta e.
3 I aere, i aere ra koe na tai o te akau kua tae ki Tuku me, ko te tuoro i uta a tena tungane ko te Inapaepae o Manuae, ka ano koe ki ea e toku tuaine i te Inapoiri e, oro mai ake e te tuaine ka moemoe ake taua e, ki te Parau o Toi ra, ei oa no Maine ki utu e.
4 I aere, i aere ra koe e, na tai o te akau kua tae ki Nuka ko te tuoro i uta a tona tungane e, ko te ariki manamana, ka ano koe ki ea e taku tuaine i te Inapoiri e. Oro mai ake e te tuaine, koukou ia to tai koia ki Vaitaraire ei oa no Maine ki uta e.
5 I aere, i aere ra koe e, na tai o te akau, kua tae ki Anaio ko te tuoro i uta a tona tungane ko te Rito o Tangiia ka ano koe ki ea e taku tuaine e, i te Inapoiri e, oro mai ake e te tuaine ka moemoe ake taua e, tei Kua ra [unclear: akatui] ei oa no Maine ki uta e.
6 I aere, i aere ra koe e, na tai o te akau kua tae ki Ingatu ko te tuoro i uta a tona tungane ko Nga ariki e tu i Tevaengarangi ka ano koe ki ea e toku tuaine e i te Inapoiri e, oro mai ake e te tuaine ka moemoe ake taua ki te keke Metua ra ei oa no Maine ki uta e.

Ko te tuatua ia no taua vaine ra.

Mauke

E pee teia no tetai tangata koia a Upokonui. Kua aere aia ki te tautai kua noo nga vaine ki te ngutuare kua ko umu i ta raua tane, kua rokoia mai e te tane kua akarongo aia i te raua tuatua kino no reira aia i akama ai, kua tono atura aia ki roto i te ara, kua ui atura aia ki nga vaine, eaa ia e Maine ma, kare raua i ki mai, kua tumatetenga raua i te mataku i ta raua tane. Tera te tuatua a nga vaine, Te rima o ta taua tane, me ko nu tera aitenga e rima tumutumu Ina ra ko te rima o Tereteaoa me manu ki kau ko te mea i akama ai te tane, kua kave aia i te kura ki te taunga kia atu i tetai pee nona. Tera taua pee ra.

1 Kua anu mai taku tua e, ki te korero maira ki tei tane.
= Tei ea to Tau vai o Upokonui nei, tena taku Tuaine Maine kaiariki ei kave koia i taku rongo koia ki te [unclear: atea] e.
2 Ko vai ia vai ia ki Tukume e te vaine e noo i te kainga kua anu mai taku tua e, ki te korero maira ki te tane e.
= Tei ea to Tau vai e Upokonui nei, tena taku Tuaine a Tetauiraki ei kave koia i taku rongo ki te atea e.
3 Ko vaia vai ia ki roto are e te vaine e noo i te kainga kua anu mai taku tua e ki te korero maira ki te tane e.
= Tei ea to Tau vaii e Upokonui nei, tena roa taku tuaine a Matakaru o te tupuna e, ei kave koia i taku rongo ki te atea e.

Tei ea to tau e Upokonui nei.

Tera Te Ua I Taua Pee Ra, O Upokonui

1 Anau mai taku tama e koia e tui ariki oi au.
= E tui mataiapo ko mei taito mai, oro te akakino e, na te vaine te aroaro e.
2 Ko anaanau i Avaiki e Tangaroa ariki taku tui tau rekareka e, I taku tupuna ra ia Ai ma Tuki papa koia e tui ariki oi aue.
= E tui tau rekareka ko mei taito mai, oro te akakino e, na te vaine te aroaro e.
3 Ko anaanau i Rangiparia. E Tangaroa ikapanga, taku tui tau rekareka e, ei taku tupuna ra ia Te matao te ra koia e tui ariki ai au e.
= E tui tau rekareka ko mei taito mai, oro te akakino e, na te vaine te aroaro e.
4 Ko anaanau i Rotuma anaua i Rotuma e Marouka ariki taku tui ta rekareka e, ei taku tupuna ra ia Tangaroa tiriponga koia e tui ariki oi au e.
= E tui tau rekareka ko mai taito mai, oro te akakino e, na te vaine te aroaro e.
5 Ko anaanau i Papatai e Tapukona ariki taku tui tau rekareka e, ei taku tupuna ra ia Vananga o te keu koia e tui ariki oi au e.
= E tui tau rekareka mei taito mai, oro te akakino na te vaine te aroaro e.
6 Ko anaanau ra i Kuporu te ariki nui o o Kuporu, taku tui tau rekareka e, ei taku tupuna ra ia Nganatetupua koia e tui ariki oi au e.
= E tui tau rekareka ko mei taito mai, oro te akakino e, na te vaine te aroaro e
7 Ko anaanau a Vavau, e Iro te tupua mana tu taku tui tau rekareka e, i taku tupuna ra ia Moaariki koia e tui ariki ai au e.
= E tui tau rekareka ko mei taito mai, oro te akakino e, na te vaine te aroaro e
8 Ko anaanau i Enuakura e Piorangataua taku tui tau rekareka e, ei taku tupuna ra ia Maramatoa i Enuakura koia e tui ariki oi au e.
= E tui tau rekareka ko mei taito mai, oro te akakino e, na te vaine te aroaro e
9 Ko anaanau ai Rangitea e Tamatoa tautu taku tu tau rekareka e, i taku tupuna ra ia Tearikitauniva koia e tui ariki oi au e.
= E tui tau rekareka ko mei taito mai, oro te akakino e, na te vaine te aroaro e
= E tui mataiapo ka kitea e.

[Note added by Bob O'Brien as transcriber:] Tera tetai ua i taua pee ra o Upokonui

1 Kua tere i te moana te ariki Tauniva koia e tui ariki oi au e.
2 Ko mai me tere i te moana te Teariki tauniva kua tau ki Akatoka, kua noo i te vaine ko Taneroea e tui ariki oi au e.
3 Ko mai mei tere i te moana Tearikitauniva kua tau ki Nukuroa kua noo i te vaine ko Teikupeva marama, anau taana tama, i taku tupuna ra ia Vakapera koia e tui ariki oi au e.
4 Ko mai me tere i te moana, Teariki tauniva kua tau ki Atiu kua noo i te vaine ko te ko Teroroeira, anau taana tama, i taku tupuna ra ia Tiramaki koia tui ariki oi au e.
5 Ko mai mai noo ia Atiu teariki Tauniva kua noo i te vaine ko te Uimataiapo anau taana tama, i taku tupuna ra ia Mapuangaiora koia e tui ariki oi au e.
6 Ko mai mai noo i Atiu kua noo i Atiu Teariki Tauniva, kua noo i te vaine ko Akeumata o Tangaroa anau taana tama taku tupuna ra ia Rongoape i rau ka aia te Ata koia e tui ariki oi au e.

E tui Mataiapo kua kitea e, &

E Au Amu Rarotonga Kia Taka Iakae

1 Teiea te ara e tae ei, tei te ngatu pa i rave ara te pupu tapitana e tau aka ua ki taatai tei Matavera te rua vaaroa e tutaki ei na ki te one e.
2 Na te rere ua te Moo ki tai aku poe to ei, mea aroa rai taku aro e tuku ei ara noou, tei te kapu, tei te puruanaki rai te manako tangata e pini atu na te ao katoa e.
3 E ari nga ai ai ra naku ki tei raro pae e tutaka anga ia naku ki to are tamanu e aere taoi moe tiripi ra ki arupo akarenu mai aku roi mata mei te paru anani ka titiri e ruete ki to are.
4 Taparu atu akareka ki Ngara takirikiri anga ke te mata e tika rai e taku ariki te riri maata oou e nuiakanga ai e vaioa atu kia tauta i te patu ki ikoke i te taanga e.
5 Potu au i taku patu akorima ki runga i Manua, tu ua maira te manaune, ka kapiki kiaku i taku rave mano e, pa atu ei na taku karanga ko ai ia tangata akotai i ngere i te ara, ko au teia ape nei, ka inga ravarai ki reira te mano tangata e.
6 Angairiiri ake iaku toau mate ka aere kae ra ki te rangi tuatini ki reira to vaerua teia ua te kino ko te rainga o te tangata ka ape ki te paaru a kare e tapu akaira tere i te aere nga atu ki te rima tapu o Riete e
7 Aue taua nei e te tungane e toru apinga i pango ki Akatoka ko te Mitinare ra mei Atiaiti ko to taua poe ko Ziona are toka ia e tu apenga taurekareka e.
8 Auraka e riri ki aku e taku kare taua noo pu ra kia Ruki te iu nei au i toau tapere i kauare te aki te manako ki ngarurotu o taua e.
9 Matakite ia korua ki te moana ko te tari ia ki Arupo, auraka e aru ki te au ravenga tu ke i rave ana koe, e kave to manako ki te tama a Mariae, oro tika ki roto i te paruru i te taua maata, moria atu te taura e piri ei ara noau e.
10 Noo ua au ra i te mataara i taatai akara ki te tane aku, tau amua amuri ia Riete kia ake e, tei roto i te are pure te taka nga i te tane aku ki reira taku akara e aere mai a Gili i te akakite i te ara i rave ia nei ana atu ana atu a e Ngarepa iti iroiro kia taua e.
11 Aru navenave i te apu i te kino ta koia te tuatua aau, kare te apinga umere ia nei, kua iro kia e au ei aka rava atu i taku taoonga rima kia koe, mei te au piri i te ngangaere te kau nga aku i te kino ma taku ara e, koia teia e, maara au ki taku vaerua tangata e, e aki ki te ara ki tai ora kia rauka e, ei tu taki i taku mamae, ei akaangaroi naku i taku ara ngakau e
12 E rere te manu e te manu e to ki te rau rakau, e pera ua paa te tu o taku tane te iu vave ua anga te toi nga aku ia Tiava i taku pereni e aki e petari ki to apinga e maara e.
13 To karanga ra e Maine eaa tena aue naau ki to para, pa atu ei na taku karanga mei te kai taana te kore nga e topa ki rora i te tangi ki te parata aoku tokotoru ua matau e noo nei ko te a tei Mangaia ia Ata tavana nui aia e Konitara no Keia te pirai maira reira e.