Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga kōrero a Reweti Kohere Mā

He Waka Pakepakeha

He Waka Pakepakeha

Ka tae ki ōna pō, he tangaroa, he whaititiri papa te ingoa, ka tirohia nga tohu o te marino, o te hau-kore. I te atapō tonu, kaore anō kia toko nga kawainga o te ata, ka mānu nga waka hei mau ana te hau tuawhenua arā, te taraki.[64]Ka rere, ao rawa ake i te ata ka tae ki te tahora,[65] ka mānu, ka tukua nga punga, ka hī i te ika, i te tarakihi. Ka marunga rawa mai te rā, ka kitea atu he waka e hoe ana mai, i ahu mai i tawhiti. He roa te waka, he tokomaha nga tangata ki te hoe, i tētahi taha, i tētahi taha, me nga kapa tāngata anō i waenganui, me te tangata hauta anō e tū ana me te tangata anō i te kei e tū ana. Tika tonu mai ki te waka o uta kua tau rā. Ka wehi nga tāngata o te waka e hī rā, ka mahara he waka taua, me to rātou mahara anō kāhore rātou na e hoe ana i te waka taua. Ka mānu mai te waka rā, ka uta nga hoe ki runga. Ka noho te kaihautū me te tangata tū, ka tū te tangata o te ihu, ka tukua te punga. Ka whakapae te mānu a te waka rā ka rite ki to rātou. Ka kitea atu te roa o te waka nei me te tokomaha o nga tāngata o waenganui. Kei te tangotango nga mea i nga taha i a rātou aho, kei te maunu, kei te maka ki te moana. He rite tonu hutinga, e whā, e rima, e ono ika ki runga ki nga matau o te aho, pērā tonu tētahi taha, tētahi taha. Kua kore te wehi o nga tāngata o te waka Maori, kua ngahau atu ki te mau o te ika, ki te huti a nga tāngata katoa o te waka rā. Ka kī te tangata o te turehu kia hūtia to rātou punga, ka hoe atu rātou ki reira ki te wāhi e kapakapa ana te kai a te tarakihi. E hoe atu ana rātou kei te pōkai te iwi rā i a rātou aho. Ka mānu te waka tangata Maori, ka titiro atu ki te āhua o te tangata, he rerekē noa atu. Ka tū te tangata o te ihu o te waka rā ki te huti i te punga, ka mau katoa nga tāngata i page 46
waenganui ki te taura matua, ka kī te waha o nga tāngata o runga o te waka. I pēnei nga kupu i a rātou e huti ana;

'Ka whakatakotoria
Ki te ika te wā o Tu
E ko te tae o Tu
E kori rari'

Kua eke te punga, kua mau ki nga hoe, kua kori katoa, kua kōrero i to rātou reo. I pēnei na te āhua ki te whakarongo atu:-

'Pakepākehā, pakepākehā
Hoihoi hii, hoihoi hii
Hihi hii, hihi hii'

Ka tino kitea atu hoki te āhua o nga tāngata, he tūrehu, he pūnehunehu, he mā, he mā korako, he whero tākou; pērā ana te āhua o nga kanohi. Kua huri te ihu o te waka, ka ahu atu anō ma tōna hoenga mai rā. Kei te tū anō te kaihautū me te tangata o te tūrehu. Kihai i roa kua maiangi noa ake te waka ki runga o te moana me te hoe noa iho te iwi rā ki runga o te takiwā, ngaro atu ana hoki ki roto o nga kapua.
Kātahi ka mōhio nga Maori nei he tūrehu, he patupaiarehe, he aparangi,[66] he atua kahukahu, kōwhiowhio. He maha ana nga kitenga i mua atu, i muri mai, e mau nei ana nga haka a taua iwi atua, huaina iho te ingoa a te wāhi i haka ai, 'Ko haka a te atua' No mua noa atu te kitenga o te waka o nga tūrehu i te taenga mai o te kaipuke o Kapene Kuki. I te kitenga atu o nga koroua, o nga kuia i te kaipuke o Kapene Kuki, ka karanga, 'He motu, he motu rere mai no tawhiti ina e tere mai nei na.'

Ka titiro atu ki nga hēra, ka karanga, 'Aha, he mea he kapua i te rangi nga rā o te motu e tere mai nei'

No te tukunga o nga hēra no te rīwhitanga, ka titiro atu ki nga rewa, arā, ki nga maihe, me nga kurupae, me nga rīkini, ka karanga anō 'E i, me he uru rākau tonu no tahaki, hikitia ai ki te moana, te moutere e tū mai nei.'

Na Mohi Turei

Te Pīpīwharauroa nama 153, Hanuere 1911. Whārangi 4.

He whakamārama: Arā atu te roanga o nga kōrero nei. Na Reweti i whakapoto mo tēnei pukapuka.—Nga Etita

page 47

[64]Taraki: I te uinga a Kapene Kuki ki nga Maori o Uawa ki te ingoa o te whenua ka mahara rātou e ui ana ki te ingoa o te hau, ka kiia atu e rātou he taraki, ka huaina a Uawa e Kapene Kuki, ko Tolaga Bay.

[65]Tahora: Ko te moana nui kei reira nei te tarakihi. He wāhi raorao, kei te hurutu tonu.

[66]Aparangi: He atua whiro arā kino, he pērā anō te atua kahukahu. He ingoa anō mo te ope rangatira, mo te tira kahurangi.