Nga kōrero a Reweti Kohere Mā
He Reta no te Pae o te Pakanga
He Reta no te Pae o te Pakanga
Ki a Poihipi Kohere.
E te hoa, tēnā koe me tou whare katoa.
E Poi, tēnā pea koe, arā, koutou kua kite iho i to kōrua teina ko Te Reweti, arā a Henare kua haere i roto i te rōpū o te hunga i tuku i a rātou kia mate mo te Kīngi me te Emepaea. Nui atu te pouri me te tangi o te ngākau mōna. I hinga tonu a Henare i waenganui i ōna tamariki. Tokoono nga tamariki. Tokoono nga tamariki i hemo tonu atu i te taunga mai o nga matā repo, ā, ko Henare me ētahi atu hoki i taotū, tekau mā rima. I te 14 o nga rā o Hepetema, 1917, i te 8 o nga haora o te pō, ka tau mai nga matā repo a te hoariri. Kātahi tonu ka mutu iho to mātou karakia ahiahi. Me i tau mai pea i te wā e karakia ana mātou tērā e tokomaha nga mea e hinga. I te mutunga o te karakia ka whakariterite rātou ko tana whānau mo te haere whakamua ki nga parepare o te hoariri, ki nga mahi a tēnei hanga a te hoia, ka tau mai page 86
Ka mea atu a Te Rangihiroa, 'Kei te pai. Ka pērātia e au.'
Ka titiro ake ia ki a māua tahi ko Te Rangihiroa, ka mea mai anō ia, 'Kaore āku māharahara notemea kei te mōhio au kei konei tonu kōrua hei tiaki i a tātou tamariki, me tana kii ake anō kei te pai ia, kauā e māharahara atu ki a ia. Kore rawa mātou i mōhio tērā ia e aituā. I waenganui pō ka nehua nga mea i mate, ka haere anō au kia kite i a ia, pai rawa atu tōna āhua. I taua wā ka tae mai te waka hei hari i a ia, ka rūrū māua, ka mea mai anō ia, 'E noho rā i a tātou tamariki.'
E Poi, kaore mātou i kite i te moenga o nga kanohi o Henare. I rongo noa iho mātou ki nga nūpepa kua moe ia. Kāti i roa ai taku tuhi atu he wawata noa me kore e hē nga nūpepa. I te mea ka tae mai nga tino whakaatu kua moe ia te hoa tino kaingākau ka tuhi atu nei, he tangi atu ki a koutou.
He tangata a Henare i paingia e te iti, e te rahi, e te paraiweti, e te tianara. Kua tae kei tōna wāhi i te pō. Ka nui te ora o Tāwhai, engari kei roto o tōna ngākau e pouri ana, e mamae ana mo tōna tuakana. Nui atu tōna kaha ki te pēhi i tōna pouri engari ko au kei te mōhio atu, nui atu tōna pouri.
Kei te pai a Pekama rātou ko tōna wīwī, he tamaiti pai, hūmārie, e paingia ana hoki ia e ōna tamariki. Kei te pai mātou. Ma te Atua koutou katoa e manaaki,
Na to hoa pono
Na Henare Te Wainohu
Te Pae o te Pakanga page 87
Oketopa 26, 1916
He whakamārama tuatahi: I whānau a Henare Wepiha Te Wainohu ki Mohaka, ko tōna ingoa hapū ko Ngāti Pāhauwera. Ka 15 ōna tau kā tae ia ki Te Aute i te tau 1896. Tana mahi tuatahi i haere ai tōna rongo he purei putupōro. I tōna toa ka tapaina e ōna hoa he ingoa whakatene mōna ko te 'Tiger'. I uru ia ki tētahi rōpū o te kāreti, i huaina ko 'Te Kooty Gang' ko tana mahi he tutū, he hoariri ki te Rōpū Karaitiana o te Kāreti. I ako rātou ki nga mahi hauhau, ā, ko te mutunga o Henare ko ia tētahi o nga tino minita o te Hāhi Mihinare. I te tau 1911 ka tae a Henare ki te kura minita i Te Raukahikatea, i reira hoki ētahi o ōna hoa i noho tahi ai rātou i Te Aute. No tana nohoanga ki Te Rau ka tipu te whakapono i tōna ngākau, te whakapono i tiria rā ki Te Aute. I kaha tana ako i a ia i Te Rau, ki nga mahi o te whakapono, ki te Reo Ingarihi hoki. Reweti T Kohere
He whakamārama tuarua: Na Reweti ēnei kōrero i whakawhāiti mai, engari na māua ake te ingoa.—Nga Etita
[109]He tino whakatauki tēnei na te Maori. Ko te wheke he ngārara mate noa, ko te ururoa arā ko te mango he toa ki te riri.
[110]Paratūnu: Platoon.
[111]Te Rangihiroa: Sir Peter H. Buck.
[112]Pekama Kaa: I mate ki te whawhai i a ia e whakaora ana i nga taotū. I tū kāpene ia.