ūnga o Kāpene Kuki ki Tūranganui
Ko nga kōrero ēnei a Kāpene Kuki:-
Mane 9, 1769. Ka tau te kaipuke
[223] ki te taha
rāwhiti o te awa
[224]. I muri iho ka haere ahau me tētahi o mātou ki
uta, i ū atu mātou ki te taha rāwhiti o te awa
[225]. Ko nga Maori i tērā
taha o te awa. Ko taku hiahia he kōrero ki nga Maori no konei, ka whakahaua e
ahau te poti iti hei hoe i ahau ki tētahi taha o te awa. To mātou ūnga atu ka
omaoma nga Maori, kātahi ahau ka haere me ētahi anō ki nga whare e toru rau iari
te tawhiti atu. Kāhore i roa to mātou haerenga atu ka puta mai tokowhā nga
tāngata i rō ngahere i tarawāhi o te awa iti
[226] ko ta rātou oma mai he
tango i taku poti iti i roto i te awa. Ko nga tāngata i te poti rahi i kite mai
kai ko tonu atu hoki rātau. Katahi ka pūhia mai e rātau hei whakamataku kau heoi
ka haere tonu rātau, ko te poti iti kei roto i te awa e hoe ana ki te moana, ko
nga Maori kei tahaki e whai
page 164
ana.Kātahi ka pūhia mai ka hinga tētahi o rātou e mea ana ki te
maka i tana tao ki te poti iti. Ka mataku ētahi ka tū, ka tōia atu tētahi o
rātou ki uta atu, kātahi ka whakarērea, ka haere. I te rongonga i nga pū ka hoki
mātou ki nga poti, i tae rawa ahau ki te titiro i te Maori i mate, ka hoki mātou
ki te kaipuke. I te ata ka kite mātou i te nui o te tangata i tāwāhi o te awa,
ka hoe ahau, a Tūpaea
[227] me ētahi tokorua ki uta, i muri iho ka ū mai
nga tāngata mau pū i runga i te poti rahi. Ka whakatūngia rātou e ahau i te one,
ka haere atu māua ko Tūpaea ki te awa ki te kōrero ki nga Maori i tāwāhi o te
awa. Ka kōrero atu a Tūpaea ka kata mai rātou me te rūrū mai anō i a rātou
rākau. No muri iho ka mōhio mai rātou ki a māua kōrero, ka kau mai ētahi e rua
tekau pea me a rātou patu anō. Ka hoatu e mātou he taonga ma rātou katoa engari
kāhore i tatū to rātou hiahia. Kātahi ka tīmata ta rātou kapokapo i a mātou mea.
Ka riro te hoari a Kirini, ka karanga atu au kia pūhia. I konei ka kau rātou ki
te toka
[228] i waenganui o te awa, ko ētahi i hoki mai anō ki te tiki mai
i nga patu a nga mea i tū, ka whakawhiti ki tāwāhi me te tō anō i nga mea i tū i
te hoata.
Pine Tamahori
Kakariki
He whakamārama: Me tango mai ēnei kōrero i te roanga ake
o nga kōrero a Pine Tamahori i Te Pīpīwharauroa nama 103, Oketopa 1906. Whārangi
7. Ko te ingoa ake ko 'Kāpene Kuki'.—Nga Etita
[223]Kaipuke, ko te Endeavour te ingoa.
[224]Te Awa, ko Tūranganui tēnei, ko ōna peka nei ko Waimatā, ko
Taruheru.
[225]Taha rāwhiti arā ko Waikahua, kei konei te kōhatu
whakamaharatanga ki a Kāpene Kuki.
[226]Te awa iti, ko Waikanae tēnei e puta nei ki Tūranganui.
[227]Tupaea, he Maori no Tahiti, i mauria mai e Kāpene Kuki hei
reo mōna ki nga Maori o nga moutere huhua o te Moana nui ā Kiwa.
[228]Toka, ko Toka a Taiau tēnei, he rohe nui i waenganui o nga
iwi. E ai te kōrero ko te rohe tēnei o Ngāti Porou ki te tonga. He ana taniwha,
na te Pākehā i tukituki kia wātea ai te huarahi kaipuke. E kii ana nga Maori na
te raweketanga i te taniwha i kore ai e tōtika te wahapū o Tūranga.
page 165