Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Mahi A Te Hinota Tuatahi o Te Pihopatanga o Waiapu. I Whakaminea Ki Waerengaahika Turanga. I Tihema 1861.

Waerengaahika. — Turei, Tihema 3, 1861

page break

Waerengaahika.
Turei, Tihema 3, 1861.

Te mutunga o te Karakia ka huihui te Hinota ki te whare Kura i Waerengaahika.

Timataia ana te mahi e te Pihopa ki te inoi.

Karangarangatia ana nga ingoa o nga minita, me te whakao ano enei minita ki o ratou ingoa;

Muri iho ka karangarangatia nga ingoa o nga Tangata Hinota, me te whakao ano enei ki o ratou ingoa;

  • Hakaraia Mahika,
  • Rewi Tereanuku,
  • Eruera Te Ripi,
  • Mihaera Taumanu,
  • Hunia Hapai,
  • Wiremu Kopa,
  • Maaka Te Ihutu,
  • Mohi Turei,
  • Hoani Ngatai,
  • Rihara Paipa,
  • Kemara Te Hape,
  • Rapata Wahawaha,
  • Hirini Te Kani,
  • Wiremu Pere,
  • Anaru Matete,
  • Pitihera Kopu,
  • Henare Potae.

Katahi ka kiia e te Pihopa, kua tu te Hinota, a, ka korerotia e ia tana Korero Timatanga. Koia tenei:

"Kua ki mai a Te Karaiti, ka rite te rangatiratanga o Te Atua ki te pua korau; he mea iti i te tuatahi, kei tona tupunga ake ka rahi. I mua kahore he karakia ki Te Atua, kahore he whakapono, inaianei ka nui haere. Ki te noho he tangata kotahi i te whenua nui, e kore e rapua he ture mo ana mahinga mo nga kai pau mo te aha noa iho, ko ia anake hoki. Tena ka tokomaha nga tangata ka takoto nga ture mo nga mea katoa. Ko te ahua tenei o te Hahi. Ka kake ake ki te tokomaha nga tangata o tenei wahi o tera wahi page 4ka rapua nei he ture mo nga mea katoa, ka whaia hoki kia kotahi he tikanga mo nga tangata o te Hahi o ia wahi o ia wahi. Kua kitea nei te raru o te ture kore i era tau noa atu. Na kua puta te Miahia o nga kaumatua o te Hahi kia whakatakotoria he tikanga.

I Poneke te huihuinga tuatahi o te Runanga o te Hahi, i te tau 1859: te ingoa o taua huihuinga ko te Hinota nui, mo nga Pihopatanga katoa o tenei whenua. Tataki toru nga tau, ka huihui ano taua Hinota.

Nga tino mahi a taua Hinota:

1. He ture mo te huihuinga o te Hinota nui.
2. He ture mo te huihuinga o nga Hinota o nga Pihopatanga katoa.
3. He ture mo te huihuinga o etahi Runanga mo te Hahi i nga wahi e kore nei e tata ki te huihuinga o te Hinota.
4. He ture mo te wehewehenga o nga Pariha, ara, o nga rohe mo te mahi a te Minita ko tahi.
5. He ture mo te whakatuunga o nga Minita ki tenei wahi ki tena wahi.

Na ka huihui nei te Hinota o tenei Pihopatanga i runga o te tnre kua takoto nei.

Ka rua nei tekau ma rima nga tau i mahia ai nga kupu o te Rongo Pai ki tenei taha o te motu; a na te atawhai o Te Atua i tupu ai te kupu. Otira ko etahi wahi, i pai te tupu; ko etahi wahi, ka kore noa iho.

Na ko te mahi tenei ma tatou he titiro ki nga wahi e he ana te ahua, he rapu i nga tikanga hei whakakaha mo te mahi hei whakatupu. Kaati kia timataia, kia mahia kia whakaotia a tatou mahi i roto i Te Atua, kia whakakororiatia ai Tona ingoa tapu, kia atawhaitia ai hoki tatou e ia.

Ko tetahi mea nui hei mahi ma tatou ko te whakatakoto tikanga pumau kia hangaia nga whare karakia. E pai ana nga whare i etahi wahi, me te huihui ano nga tangata ki roto ki ona whare, me te ata haere nga mahi katoa. He kaainga ano, kahore ona whare tahi; na kei te ahua ngoikore aua kaainga. Ka mohiotia te rakau ki ona kua. Na ko nga whare kua tu ka waiho hei tauira ma nga iwi kahore nei i puta te whakaaro.

page 5

Kia oti te whare, na ko te tangata hei karakia mo roto. Ko te timatanga o te karakia i roto i nga tangata maori, na te Pakeha, he mea tono mai na te Hahi o rawahi. He pera me ta nga apotoro i te tuatahi, i haere i runga i te korero a Te Karaiti ki nga iwi katoa. Na, i mua, i te mea ka tange nga tangata i te kupu, ka whakaritea he kaumatua i ia pa i ia pa no roto i nga tangata o taua wahi. Taituha 1. 5.

Ko te tikanga hoki tenei mo nga iwi katoa. Ka tahuri nga tangata ka whakapono ki te Atua, ka whakatupuria he minita ma ratou i roto ano i a ratou. Koia hoki te mahi o tenei kaainga o Turanga he whakaako he whakatupu. Na ka whiriwhiria etahi mo tenei mahi. Kia tutuki raia ki tona mutunga, kia whakaratoa nga kaainga katoa ki te minita, katahi ka ngahau te tokomaha ki te karakia. He hepara pai hei tiaki mo nga hipi e kore e pau i te wuruhi. I tenei takiwa ka tokowha nga tangata maori kua motuhia nei hei minita i tenei Pihopatanga.

Te tikanga mo te Minita kia kaua ia e raruraru i nga mea o te ao, kia atea ai ia te ako i nga tangata, i nga tamariki, te tiaki hoki i nga turoro. Tenei te ture kua takoto nei. Ka hiahia tetahi kaainga ki te minita; ma ratou e tahuri e kohikohi he moni hei oranga. Ko aua moni ka kawea ki te peeke, kia tupu ai nga hua i tenei tau i tenei tau: na kei aua hua te mea hei whangai mo te Minita. Nga moni katoa kua kohikohia e Ngatiporou [unclear: a] Ngatikahungunu e whitu rau pauna. Maku e whakaatu ki te Hinota nga korero o te kohikohi o aua kaainga.

I te timatanga o te whakapono e ngahau ana nga mahi katoa. Ka whakaturia nga kura mo nga tamariki, ka huihui katoa hoki nga tangata ki nga karaihe korero i nga wiki katoa. Te nuinga o enei mahi kua tukua ki raro takoto ai. Ka ahua hoha hoki nga tangata. Ma te Hinota e whakaputa he whakaaro hei whakahoki i enei mahi ki to mua tikanga.

Erua nga kura nui kua tu i tenei Pihopatanga: kei konei tetahi kei Turanga; kei Tauranga hoki tetahi. Te putake o enei kura he whakaako i nga tangata i nga tamariki kua whiriwhiria i roto i nga kura maori. Na ka roa te whakaako o te tangata ka kitea te ahua pai te ahua pehea ranei. Na kei konei he monita, page 6he kai whakaako, he minita hoki hei hapai i nga tikanga o te mahi. Ma nga kai whakaako ma nga Minita hoki e whiriwhiri he tangata mo enei kura.

Tera atu ano etahi mea kei korero ma tatou. Na he kupu ta tetahi tangata, mana e whakapuaki ki te aroaro o te tokomaha; ma te Hinota katoa e tirotiro.

Ta tatou mahi ka timataia nei i runga i ta Te Atua mahi. Kia titiro atu tatou ki a ia, mana e tuku mai te ata whakaaro me te tikanga o te kupu, kia whai kororia ai Te Atua i runga i ta tatou mahi, kia kitea ai he pai hei mutunga iho mo tenei huihuinga."

I whakaaria e Rev. E. B. Clarke, i tautokona e Rev. T. Huata;

"E whakapai ana te Hinota ki enei korero a te Pihopa, a, he ki tenei ki a ia kia whakaaetia e ia kia perehitia aua korero ana."

Whakaaetia ana.

I whakaaria e Rev. Rota Waitoa; i tautokona e Anaru Matete;

"Kia whakaturia a Rev. W. L. Williams raua ko Mohi Turei, hei kai tuhituhi mo nga mahi o tenei whakaminenga o te Hinota."

Whakaaetia ana.

I whakaaria e Rev. Raniera Kawhia, i tautokona e Henare Potae;

"Kia komiti te Hinota ki te hurihuri i nga "Tikanga mo te Mahi" a te Hinota Nui, kia waiho ai hei "Tikanga mo te Mahi" a tenei Hinota. Ko te Pihopa hoki hei upoko mo tenei Komiti."

Whakaaetia ana.

Korerotia takitahitia ana nga "Tikanga mo te Mahi."

Ko enei o nga Tikanga i waiho kia rite ki ta te Hinota Nui; 4, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 14, 15, 16, 17, 22, 24.

Ko enei i whakaputaia ketia tetahi wahi, i whakaaetia; 1, 2, 3, 5, 11, 13, 18, 19, 20, 21.

Ko enei i kapea; 23, 25.

Ko tenei i whakanohoia ki raro iho i te Tikanga 4;

"Ki te hoki iho i te Koarama te tokomahatanga o nga tangata o te Hinota i roto i nga haora o te mahi, a ka whakaaturia e tetahi o nga tangata ki te Pihopa, me nuku atu te Hinota e te Pihopa ki te haora i whakaritea mo tera atu huihuinga."

I whakaaria e Rev. E. B. Clarke, i tautokona e Mohi Turei;

page 7

"Kia whakaaturia ki te Hinota nga Tikanga kua oti nei te korero, te whakaae, e te Komiti."

Whakaaetia ana, whakaaturia ana hoki ki te Hinota.

I whakaaria e Rev. W. L. Williams, i tautokona e Wiremu Pere;

"Kia mauria enei Tikanga e tenei Hinota, kia waiho hei Tikanga mo ana mahi."

Whakaaetia ana.

Nukuhia ana te Hinota ki te Wenerei, ki te 4 o nga ra e Tihema.