Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Mahi A Te Hinota Tuarua O Te Pihopatanga O Waiapu. I Whakaminea Ki Waerengaahika, Turanga. 5 Hanuere, 1863.

He Tuuturu Na Te Hinota O Te Pihopatanga O Waiapu

[i roto i te reo Pākehā]

page 25

He Tuuturu Na Te Hinota O Te Pihopatanga O Waiapu.

I. Nga Tikanga Mo Te Mahi
A Te Hinota O Te Pihopatanga O Waiapu.

1. Kia kotahi te Ruma hei runangatanga mo nga tangata o te Hinota: otira, ki te hiahia tetahi o nga Minita kia motu ke he korerotanga ma nga Minita; tetahi ranei o nga Reimana kia motu ke he korerotanga ma nga Reimana, ki te whakaaetia e te nuinga o nga tangata o tona tu, me haere ratou ki tetahi wahi ke korerorero ai.
2. Me mahi te Hinota i nga rangi katoa, kauaka ia te Ratapu.
3. Hei te 9 o nga haora i te ata timata ai te mahi tae noa ki te 1, a hei te 4 o nga haora tae noa ki te 6.
4. Ki te pahure he haawhe-haora i muri iho i te haora i karangatia hei huihuinga, a kahore ano kia rite he Koarama me nuku atu te Hinota e te Pihopa ki te haora i whakaritea mo tera atu huihuinga.
5. Ki te hoki iho i te Koarama te tokomaha o nga tangata o te Hinota i roto i nga haora o te mahi, a ka whakaaturia e tetahi o nga tangata ki te Pihopa, me nuku atu te Hinota e te Pihopa ki te haora i whakaritea mo tera atu huihuinga.
6. Ki te ngaro atu te Pihopa i tetahi taima me whakarite e te Hinota tetahi o nga tangata o te Hinota hei whakakapi i te wahi o te Pihopa, mo te wa anake e ngaro ai ia.
7. Ki te hiahia nga tangata ke ki te haere mai ki te whakarongo, me tuku mai ratou ki te wahi i whakaritea mo ratou: otira ki te ki tetahi o nga tangata o te Hinota kia puta ratou ki waho, ma te Pihopa ratou e tono kia haere.
8. Ko te tikanga tenei mo te mahi a te Hinota;
(a)Kia mutu te whakahua a te Pihopa i te inoi, me korero, me whakapumau nga tuhituhi o to mua ake huihuinga.
(b)Me hoake nga korero a nga Komiti whiriwhiri.
(c)Me hurihuri nga korero whakaari kua oti te whakapuaki hei mea mo ia rangi.
(d)Me mahi ano nga mea i kiia e te Hinota i tetahi rangi kia mahia.
(e)Hei nga wa watea ka whakapuaki ai i nga kupu whakaari mo etahi rangi.
9. Ka tu te tangata ki te korero, kia aha atu ana kupu katoa ki te Pihopa.
10. Ko te Pihopa hei kai-whakaatu i te hangaitanga o nga mahi a nga tangata o te Hinota ki enei tikanga, i te korenga ranei.page 26
11. Ki te mahue i tetahi tangata te ara o te korero, ma te Pihopa ia e whakahoki: kaua hoki tetahi e aruaru i te tangata e korero ana, engari me ki atu ki te Pihopa.
12. Ki te mea ehara i te Komiti o te Hinota katoa, kaua tetahi tangata e tuarua ki te korero i runga i taua mea kotahi; heoi ano he tangata hei whakahoki kupu, ko te kai whakaari o taua mea.
13. Kaua e whakaaria e te tangata tetahi mea ki te Hinota, ki te kahore e maatua whakapuakina, tuhituhi rawa, e panuitia hoki i te huihuinga o te Hinota i tetahi rangi i mua ake.
14. Ka oti tetahi mea te hurihuri e te Hinota, mahue rawa, kaua e tuaruatia te whakaari i roto i nga ra o taua whakaminenga o te Hinota.
15. Kaua e whakarangona tetahi korero whakaari, korero whakatika ranei, ki te kahore atu he tangata hei tautoko.
16. He kupu whakatika ta tetahi, me hoatu ki te Pihopa, tuhituhi rawa, katahi ka makaa e ia ki te Hinota.
17. Ki te whakaaria tetahi kupu whakatika, ko taua kupu whakatika e maatua makaa ki te Hinota, a ki te maha atu nga kupu whakatika, ko to muri rawa e maatua makaa.
18. Kaua he kupu whakatika mo tetahi atu kupu whakatika.
19. Ka whakapuakina te korero whakaari a tetahi tangata me tetahi Komiti whiriwhiri me whakapuaki ano nga ingoa o nga tangata mo taua Komiti.
20. Kauaka tetahi ture e whakatuuturutia e te Hinota ki te kahore e peneitia; (1) me whakaae kia panuitia; (2) me hurihuri takitahi nga kupu e te Komiti o te Hinota katoa; (3) me whakaae te whakaotinga a taua Komiti. Kaua hoki tetahi wahi o taua ture e whakaputaia ketia, engari ma te Komiti anake o te Hinota katoa. Ka oti te hurihuri tetahi ture e te Komiti o te Hinota katoa, kia kotahi tino rangi hei tirotirohanga ma nga tangata o te Hinota, katahi ka whakatuuturutia rawatia.
21. Ki te hiahia tetahi tangata ke ki te tuhituhi i tetahi o nga ture, o nga aha ranei a te Hinota, me whakaae e nga Kai-tuhituhi o te Hinota.
22. E ahei te whakatarewa i nga Tikanga mo te Mahi a te Hinota, ki te maatua whakaaria ki te Hinota, he mea whakapuaki i tetahi rangi atu: e ahei ano te whakatarewa i te mea kihai i whakapuakina, ki te whakaaetia e nga tangata katoa o te Hinota.
page 27

II. Mo Nga Moni
I Homai E F. H. Piesse, Esq.

He nui te whakapai a tenei Hinota ki te tukunga mai o nga moni £100 e F. H. Piesse, Esq., ratou ko nga Tamariki o tana Kura, hei whakaranea i nga moni whangai Minita o tenei Pihopatanga. He ki hoki tenei kia tuhituhia atu ki a ia he pukapuka whakapai e nga Kai-tuhituhi o te Hinota.

III. Mo Te Whiriwhiringa
I Nga Hahiwatena.

1. I te mea kahore ano kia marama noa te maha o nga tangata o ia Pariha, o ia Pariha, me waiho ma te Pihopa e whakarite te tokomaha o nga Hinotamana mo te Hinota Pihopatanga, me te tokomaha hoki o nga Hinotamana ma ia Pariha, ma ia Pariha.
2. Ko te wa pai mo te whiriwhiringa i nga Hinotamana o ia Pariha, o ia Pariha, ko nga ra o Tihema.
3. Ko nga Kai-whakahoki, ma te Pihopa e karanga; a, ma nga Kai-whakahoki e whakarite he tapiri mo ratou.
4. Kei te whiriwhiringa o nga Hinotamana, kia marama te ki a te tangata i roto i tana pukapuka whiriwhiri, he tangata ia no te Hahi o Ingarani o Aearani i Niu Tirani. Ki te huihuia he tokomaha nga tangata i roto i te pukapuka kotahi, e pai ana; ki te mea na te tangata kotahi tana pukapuka, e pai ana.
5. Me whakamahara e te Kai-whakahoki nga tangata o tona wahi ki te wa o te whiriwhiringa o nga Hinotamana: ko tana karanga kia puta i waenganui o te 10 o nga ra o Nowema i te 10 o nga ra o Tihema.
6. Kaua he pukapuka whiriwhiri e tukua mai e te Kai-whakahoki, e tona tapiri ranei i te mea kua pahure te 31 o nga ra o Tihema.
7. Ka oti te whiriwhiri he Hinotamana mo tetahi Pariha, hei reira tonu ka tuhituhia ai e te Kai-whakahoki he pukapuka whakaatu ki te Pihopa. Ko te pukapuka whakahoki ma te Hinotamana ano e kawe ki te Pihopa i tona haerenga ki te Hinota.
8. Ki te watea te wahi o te Hinotamana o tetahi Pariha i te mate, ma te Kai-whakahoki e mea kia whiriwhiria e nga tangata o taua Pariha he whakakapi mona. Ko te whakakapi mo taua Hinotamana, me whiriwhiri i roto i nga marama e rua i muri iho i te matenga o te Hinotamana tuatahi.
9. Ko nga whakahokinga e whakahengia ana, me homai ki te aroaro o te Hinota whakawa ai.
10. Me whiriwhiri nga Hinotamana o ia Pariha, o ia Pariha, i tenei tau, i tenei tau.page 28
11. Tauira mo te pukapuka whiriwhiri:—

He tangata {ahau matou} no te Hahi o Ingarani o Aearani i Niu Tirani; a, e mea ana {ahau matou} ko hei Hinotamana mo tenei Pariha mo te tau e takoto ake nei.

IV. Mo Tetahi Moni
I Homai E Te Komiti Tono Mihanere O Te Hahi O Ingarani.

E mihi ana tenei Hinota ki te atawhai o te Komiti tono Mihanere o te Hahi o Ingarani, mo te £450 e korerotia nei e te Pihopa i homai e taua Komiti mo te Whangai-minita o tenei Pihopatanga: e mea ana hold tenei Hinota kia tuhituhia e te Pihopa he pukapuka whakapai ki taua Komiti.

V. Mo Te Pariha O Tokomaru.

Kia motuhia a Tokomaru hei Pariha, ko nga rohe hoki mo taua Pariha ko Anaura puta noa atu ki Waimahuru.

VI. Mo Te Whakaaro
Ki Nga Minita, Ki Nga Kai-Whakaako.

Kia whai whakaaro nga tangata o nga tini kaainga ki o ratou Minita, ki o ratou Kai-whakaako, kia whakatuuturutia hoki te Parairei hei ra mahinga ma ratou i nga mahi a o ratou Minita, a o ratou Kai-whakaako, me te kohikohi ano i etahi mea mo ratou kia watea ai te Minita, me te Kai-whakaako ki te mahi i ta raua atu mahi.

VII. Mo Te Kawe
I Te Rongo Pai Ki Nga Tauiwi.

He mahi tenei ma nga Minita, ma nga Reimana o tenei Hinota, me ka hoki ki o ratou kaainga, te akiaki i nga tangata katoa a te Hahi kia uaua ki te kohikohi moni hei kawe i te Rongo Pai ki nga tauiwi; kia penei hoki he mihi ki te aroha nui whakakarahara o te Atua ki a tatou.