Wharangi Tuarua.

Na—whakarongo ianei—ka nui te Puna o te Moni,— ka ora nga kai mahi o tera whenua—ka iti te Puna,—ka kore he moni, ka Rawakoretia te tangata, ka kore hoki he moni hei utu ki nga Kai Mahi, ka kore hoki he mahi ma nga tangata.

Koiano,—tona ritenga ianei koia tenei; akuanei pea ko koe,—he tangata Rawakore koe—rokohanga iho, he taenga nou ki te whenua tawhiti, ki te kimi kainga mou —akuanei,—ka whakaro pea koe ki to one one—i to kore kai ngaki,—me pewhea—ranei, mo pewhea ranei,— me karanga ki to hoa,—hei hoa ngaki mou kia oti ai —kia tae ra ano ki te wa e hauhake kai ai, ka tuku atu, ko etehi o nga kai hei utu mo tana mahi—akuanei, te tangata ra karanga mai ai—kei whea he oranga moku inaianei—ka pa ano ma to moni, kia ahei ai he mea hei hoko kai maku, e tahuri atu ai au ki to mahi— nokonei, ka kitea te ahua o te Puna koro o te moni—na te Rawakoretanga, ka kore he Kai ngaki i to one one—ka mate noa iho i te kore kai—ka tahuti ki ro ngahere, kimi rito ai—ka haere ki te hi Ika, kia ora ai te noho; Engari —ka pupu te wai Puna o te moni, ka minamina mai te tangata ki te mahi—tona tukunga iho—he huhuatanga no te Taonga—inahoki—ka whiwhi te tangata ki to taonga page 48i te tuatahi, he mea takoto noa te wkakanuinga [sic: whakanuinga] i te taonga mona kia nui a muri ake.

Ekore ianei e ngaro—kua rongo hoki tatou,—na te Puna o te taonga kua takoto i mua, i huhua ai te taonga, —no te korenga i kore ai, i kore ai ano hoki te tangata e minamina ki te mahi i nga mahi a te tangata rawakore,— inahoki, na te mahi, ka tupu te witi—heoti, ekore hoki e tupu kau noa iho te witi—ma nga purapura kia takoto wawe—ko etehi, mo te whenua,—ko etehi, mo te kai, kia ora ai nga kai mahi, a tae noa ano ki te wa e tapahia ai nga witi—ko nga Kaheru, ko nga Toronaihi i oti ai tana mahi—he mea whai hanga e te ringa o te tangata i te tuatahi—na nga Toki kua takoto wawe, i oti ai nga Toki te hanga—ko nga Toki i motu ai nga Rakau o te ngahere, he Rakau ano tona kakau—ko te Rino i oti ai te Toki te hanga, na te Rino ano i keri mai i ro whenua—a—ko te tu tonu tenei o te tini o te taonga, kia matua takoto wawe te taonga i te tuatahi ka huhua te taonga;—I mua, i te korenga o te taonga whaihanganga e te ringa o te tangata —kihai hoki i patete te mahi, inahoki mahi atu ano ko nga Ringa o te tangata—ko nga Toki, he Rakau, he Pounamu —he wheuei me a te tangata maori i mua ai:

Heoti,—na taua tikanga nei—na te Puna kore o te moni i kitea ai te Rawakoretanga o te tangata—he ahakoa maia ki te mahi Kai, Kakahu ranei, mo ratou,— he whenua Rawakore—he whenua kore moni—he whenua mate i te kai;—engari, ano nga whenua i huhua te taonga,—ahakoa tini one one ona tangata—engari ona kai mahi, he ora rawa ake to ratou i tera i te whenua Moni kore—a,—ahakoa noho noa iho te tini o nga tangata kaore i te mahi, na te Puna o te taonga i ora ai:

Heoti,—ko nga moni utu o nga Kai Mahi, ko nga page 49moni utu kai, kia ora ai nga Mahi, kia kaha ai hoki nga Hoiho te ngaki whenua, engari era—he moni hoki mai ano ki te tangata nana nga moni—inahoki,—wahi iti nei te wahi e ngaro atu ai ena moni—kei roto kei te porowhita e haere ana—i marere atu i te ringo maui— ma te ringa matau ano e tango ake;—kei te hauhakenga o te mara ka kitea ko nga hua o nga Moni o mua o te tuatahi ki nga Kai, ko nga moni whanau hou mai anei; A— Hemoni ano, he ahua ke tona—ekore, e riro te kawe he wahi ke whakamahi ai—ko te tu i nga whare Pakeha—i nga Parau ngaki whenua,—i nga Kararehe,—i nga aha noa iho;—kei te wahi ora, a—ka whanau mai he moni i roto— ka ngaro, ka rokohanga ranei e te mate, ka kore he moni e whanau mai—heoti ano, mutu tonu,—hei aha—engari, —ko nga Kararehe whakawhanau tamariki—he moni hoki mai era—inahoki, kei te hokonga o nga kuwao, kitea ai nga moni:

Kotahi ano te whakaro he no te tangata—ko te kia nga—ko te peneitanga ianei—ina kake te utu o te taonga —e ki ana, ka nuite utu o te Taonga, ko te hekenga i heke, haero ai nga utu o nga kai mahi—he hori,—erangi ranei —ka nui te utu o te taonga, ka ngawari koki te utu ki nga kai mahi—ko tona tohu koia tenei,—ka iti te utu ki nga tangata nona nga taonga.—ka kore hoki he utu ki nga kai mahi,—ka kore ano hoki he mahi ma ratou i te iti o te utu o nga taonga i whaihangatia e o ratou ringaringa—a— he wahi ano,—ka tirohia ki nga muhio,—he mohio te kai mahi—ka rahi ake nga utu mona—ka pai hoki tana mahi —ka rahi nga utu mo tana i whaihanga ai ona ringa—a—ki nga kuare, ka iti iho te utu,—he kuare hoki ratou, kiauo i ata mohio ki nga mahi Raweke: